دسته بندی | فنی و مهندسی |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 1535 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 37 |
گزراش کاراموزی هیدرولیک صنعتی در 37 صفحه ورد قابل ویرایش
مقدمه
از هدایت کننده های سیال بمنظور اتصال اجزاء مختلف سیستم هیدرولیک به یکدیگر استفاده می شود . عملکرد صحیح مدار به انتخاب مناسب ، و بازده این خطوط انتقال بستگی دارد . خطوط مذکور بایستی ضمن تحمل فشار کاری و ضربات هیدرولیکی تولید شده توسط سیستم از اندازه های مناسب جهت انتقال دبی حجمی مورد نیاز و قابلیت مونتاژ و دمونتاژ مناسب با حفظ خاصیت آب بندی بر خوردار باشند و افت فشار ایجاد شده ناشی از اصطحکاک داخلی آنها نیز به حداقل برسد .
انتخاب هدایت کننده ها
هنگام انتخاب نوع هدایت کننده ، نکات زیر باید به دقت مورد بررسی قرار گیرند :
1-خطوط باید توانایی تحمل فشار کاری را بصورت پیوسته دارا بوده و بتوانند تا چهار برابر فشار کاری را بصورت لحظه ای تحمل نمایند .
2-خطوط انتقال ، به منظور نصب تجهیزات لازم در طول آنها باید از استحکام کافی بر خوردار باشند .
3-قطر خطوط انتقال بایستی به اندازه کافی بزرگ باشد تا از افت قشار غیر مجاز ( بیش از 10/0 فشار اولیه ) جلوگیری شود .
4-به منظور کاهش جریانهای آشفته و افتهای اصطحکاکی ، سطوح داخلی خطوط انتقال می بایست از صافی مناسب بر خوردار باشند .
5-مواد تشکیل دهنده خطوط انتقال باید با سیال گذرنده از آنها سازگار باشد .
6-جهت سهولت در باز و بستن و یا تعویض اجزاء از پایانه هاو اتصالات مناسب استفاده شود .
7-در کاربرد ویژه مانند صنایع هوایی و فضایی باید به فاکتور وزن نیز توجه گردد .
انواع هدایت کننده ها
هدایت کننده های سیال در انواع زیر در جهت کاربردهای متفاوت در دسترس می باشند:
1-لوله های صلب فولادی
2- لوله های نیمه صلب
3-لوله های پلاستیکی
4-شیلنگهای انعطاف پذیر
لوله های صلب فولادی
این لوله ها که با انواع رزوه های مخروطی و مستقیم در دسترس می باشند . ، به دلیل عملکرد مطلوب ، در دسترس بودن ، قیمت مناسب و دارا بودن مقاومت مکانیکی بالا ، به طور وسیع در صنعت هیدرولیک مورد استفاده قرار می گیرند . حجیم بودن ، وزن زیاد و نیاز به تعداد زیاد اتصالات از مهمترین معایب این نوع هدایت کننده ها به شمار می آید . لوله های صلب فولادی بر حسب قطر نامی و کد مشخصه ضخامت دیواره دسته بندی می شوند و در اندازه های نامی 8/1 تا .in 8 ( اندازه روزه ی لوله ) در چهر محدوده استاندارد برای ضخامت دیوار ه در دسترس می باشند ( جدول 8-1 ) . اتصالات به وسیله روزه های نر و ماده آب بندی می شوند . تعدادی از انواع اتصالات مورد استفاده جهت لوله های صلب در شکل 8-1 نشان داده شده اند . اتصالات روزه ای حد اکثر تا اندازه . in 4/1 1 استاندارد بوده و برای اندازههای بزرگتر در صورت نیاز از فلنجهای جوشی مطابق شکل 8-2 استفاده می گردد . جهت آب بندی از این فلنجها از واشر های پهن یا او- رینگ استفاده می شود .
لوله های پلاستیکی
این لوله ها مقبولیت زیادی در صنایع هیدرولیک به دست آورده اند . زیرا دارای قیمت مناسب و توانایی خم شدن در اطراف موانع بوده و براحتی دور یک قرقره جمع می شوند . به دلیل انعطاف پذیری زیاد ، آسیب آنها در مقابل ارتعاشات از لوله های فلزی کمتراست . استفاده از لوله ها با رنگهای متفاوت جهت تفکیک نمودن قسمتهای مختلف مدار ، مزیت دیگر این نوع لوله ها می باشد . اتصالات آنها مشابه انواع لوله های فولادی بوده و حتی بسیاری از اتصالات فولادی را می توان برای لوله های پلاستیکیب استفاده نمود (شکل 8-7 ) . در بعضی از طرحها با سوار کردن یک بوش فلزی روی لوله پلاستیکی ، مقاومت آن را در مقابل فشار بالا می برند .
این لوله ها با اغلب روغنهای هیدرولیک سازگار بوده و معمولاَ در کاربرد های فشار پایین مورد استفاده قرار می گیرند . جنس لوله های پلاستیکی از پلی اتیلن ، پلی وینیل کلراید ، پلی پرو ویلن و نایلون می باشد که ها جنس دارای خاصیت مخصوص به خود بوده و برای کاربرد های خاصی مناسب است .
شیلنگهای انعطاف پذیر
از این شیلنگها به طور وسیع برای اتصال اجزاء متحرک ماشین آلات و برای فشار های تا bar 650 استفاده می شود . سهولت نصب ، خاصیت جذب ضربات ، قابلیت باز و بسته شدن سریع اتصالات و همچنین عرضه در محدوده وسیعی از فشار ها ، استفاده از این لوله ها را در سیستم های هیدرولیک رایج نموده است . به عنوان مثال می توان به کاربرد این شیلنگها در ماشینهای ابزار ، کشاورزی و راهسازی اشاره نمود . این شیلنگها از ترکیب حد اقل 3 لایه ( که یکی از آنها سیم بافته شده است ) تا چندین لایه به منظور تحمل فشار های مختلف تولید می شوند ( شکل 8-8 ) . وضعیت لایه های مختلف در چهار نوع شیلنگ انعطاف پذیر در شکل 8-9 مشاهده می شود .
اتصالات فلنجی
در اتصال لوله های با قطر خارجی بالای in 1 ، با استفاده از مهره های هشت گوش بزرگ ، امکان گشتاور زیاد جهت سفت کردن اتصال ( توسط نیروی دست و اهرم ) فراهم می گردد . به منظور نصب چنین اتصالات بزرگی ، طراحان سیستم بایستی فضای لازم را جهت سفت کردن مهره ها در اطراف اتصال پیش بینی کنند . در شکل 8/18 یک نمونه اتصال فلنجی با نحوه استقرار مناسب نشان داده شده است .
در اتصال نوع فلنجی یک اورینگ الاستومری در شیار سطح فلنج قرار داده شده و روی سطح مجرا عمل آب بندی را در آرایشی همانند اتصال اورینگی تخت انجام می دهد . فلنج فوقانی حامل اورینگ ، توسط چهار پیچ اتصال به فلنج زیرین محکم می شود و لذا نیازی به گشتاور سفت کردن زیاد برای قطرهای بالا وجود ندارد .
هنگام استفاده از اتصالات فلنجی بایستی به هر چهار پیچ گشتاور کافی وارد گردد تا در فشار بالا از بوجود آمدن شکاف و در نتیجه کشیده شدن اورینگ بداخل آن جلوگیری شود . کلیه سطوح تماس بایستی تمیز و صاف بوده و دقیقاً نسبت به یکدیگر بصورت عمودی قرار گیرند . گرچه صافی سطح در حدود دو میکرون قابل قبول است ولی اغلب سازندگان اتصالات فلنجی ، صافی سطح یک میکرون را توصیه می کنند . در صورت ایجاد خراش یا ضربه روی این سطوح و همچنین سائیده شدن اورینگ و یا استفاده از اورینگهائی که به روی سطوح خشن نصب شده اند ، تمایل به نشتی بوجود خواهد آمد . مهمترین مسئله هنگام اتصال دو فلنج ، سفت کردن تدریجی و همزمان هر چهار پیچ می باشد . سفت کردن کامل یک پیچ ، در حالیکه هنوز سایر پیچها شل هستند موجب کج شدن وضعیت استقرار فلنج می گردد . این امر خود موجب بروز گاز گرفتگی در اورینگ و در نتیجه ایجاد نشتی می شود . ( شکل 8-19 ب ) . در صورتیکه پیچها کاملاً سفت شوند ، امکان خم شدن فلنج بسمت پایین و همچنین خمش پیچها بسمت بیرون وجود دارد ( شکل 8-19 الف ) . در صورت ایجاد خمش در فلنج و پیچ ، تمایل به بلند شدن فلنج از روی پله و در نتیجه ایجاد نشتی وجود خواهد داشت .
برخی از سازندگان از طرحهای ویژه و خاصی جهت آب بندی استفاده می کنند که استحکام اتصال و کیفیت آب بندی در آنها به مراتب بالاتر از انواع متداول می باشد . بدلیل تنوع و اختصاصی بودن طرحهای مذکور مشخصات هر یک را بایستی در کاتالوگهای سازندگان جستجو نمود .
3-12-2 اتصال لوله های فشار
3-12-2-1 اتصال پرچی
این نوع اتصال را تولید کنند گان امریکایی بر اساس استاندارد های j I C و SAE به کار می برند . در این روش انتهای لوله با چرخک پرچ و چکش یا با پرس پرچ هیدرولیک آماده و پرداخت می شود . زاویه ی پرچ معمولاَ 37 (محیطی 74 ) است . به دلیل تغییر شکل سر لوله ، اتصال مکانیکی بسیار محکمی حاصل می شود که حتی نسبت به شکست های ناشی از خستگی مقاوم است . رزوه ی مهره ی سر لوله از نوع UN است .
در شکل 3-14 انتهای پرچ شده ی لوله بین انتهای مهره ی قطعه هیدرولیک ( قطعه ای که لوله به آن متصل شده ) و زبانه مهره ی سر لوله ( مهره ی متصل به خود لوله ) محکم شده است . بین سطوح داخلی سر پرچ شده و زبانه ی مهره ، آب بند هیدرولیکی قرار گرفته است که علاوه بر آب بندی و جذب ارتعاشات با تغییر اندازه ی زبانه ی مهره ، می توان مهره و سایر قطعات اتصال را هم برای لوله های استاندارد متریک و هم لوله های استاندارد اینچی به کار برد.
اتصالات پرچی 45 SAE معمولاَ در صنایع اتو مبیل به کار می رود . در سیستم های برودتی همان محدوده رزوه های 37 ASE را به کار می برند ولی زاویه پرچ آنها 90 محیطی است . ژاپنی ها از سیستم استاندارد زاویه ی پرچ 30 ( محیطی 60 و رزوه های BSPP ) استفاده می کنند .
3-12-2-2 اتصال فشاری از نوع حلقه گاز گیرنده
این نوع اتصال متداول ترین اتصال است که در آن قطعات قابل تعویض و سازگار با سازندگان مختلف به کار می رود ( شکل 3-15 ) . این نوع اتصال بر اساس استاندارد های اروپایی 2353 DIN معرفی می شوند ( این استاندارد DIN مطابق با استاندارد 4368 BS است ) . در واقع هر کدام از این سه قطعه ی این اتصال بر اساس بخش مجزایی از استاندارد DIN بیان می شوند و استاندارد 2353 DIN انتهای لوله را در بر می گیرد .
هنگامی که اتصال ایجاد می شود رینگ گاز گیرنده ایجاد می شود رینگ گاز گیرنده یا رینگ برش به صورت محیطی در پخ محیطی 24 جازده می شود و مثل اینکه لوله را گاز گزفته باشد به درون گوشت آن فرو می رود به طوری که هم اتصال مکانیکی و هم آب بندی هیدرولیکی را فراهم می کند .
جا زدن این اتصال ، سخت و پر زحمت است . در نوع Oclau از رینگ های اره ای شکل ( هزار خاری ) استفاده می شود و سر لوله شیار دار می شود . اگر چه این اتصال از نظر فنی ، بسیار مؤ ثر و محکم است ولی به دلیل کار زیادی که برای آماده سازی سر لوله صرف می شود ، کارشناسان آن را زیاد نمی پسندند . در روش HF از آب بند پلی آمید و رینگ فولادی اره ای چکش خور استفاده می شود . در هر دو سیستم ، زاویه ی یخ محیطی 24 و بر اساس 2353 DIN است .
دسته بندی | برق |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 149 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 44 |
گزارش کاراموزی هارمونیک های بانکهای خازنی در 44 صفحه ورد قابل ویرایش
مقدمه :
از دیر باز، بکارگیری بانک های خازنی بعنوان یک ضرورت در طراحی فیدرهای توزیع پذیرفته شده است . ملاحظاتی که در طراحی منظور میشوند معمولاً فاکتورهای سنتی نظیر حفظ ولتاژ ، ضریب قدرت و آزادسازی ظرفیت میباشد . اما از آنجا ییکه در سیستم های مشترکین امروزی از ادوات الکترونیک قدرت استفاده میشود بنابراین طراحی شبکه توزیع در آینده شامل ملاحظات مربوط به کیفیت توان نیز خواهد بود .
کلمه «کیفیت توان » معانی مختلفی دارد ، شاید به تعداد توصیفاتی که برای بیان اثرات آن بر عملکرد شبکه بکار می روند .
شرکت برق ممکن است کیفیت توان را به عنوان قابلیت اطمینان توصیف کند وبا استناد به آمار ادعا کند که سیستم به میزان 95% .99 قابل اطمینان میباشد . اغلب کارخانجات سازنده ، کیفیت توان را به عنوان مشخصات مورد انتظار منبع تغذیه تعریف می کنند . بنابراین چنین تعریفی از دیدگاه سازندگان مختلف کاملاً متفاوت است که از مشکلات کیفیت توان تاثیر می پذیرد و بهترین تعریف ، تعریفی است که در آن دیدگاه مصرف کننده نیز لحاظ شده باشد . با توجه به این موضوع ، تعریف زیر اغلب بکاربرده میشود :
« هر مشکل بوجود آمده بر روی توان که ناشی از ولتاژ ، جریان و تغییرات فرکانس بوده و منجر به خروج یا عملکرد نامطلوب تجهیزات مشترکین گردد ، یک مشکل کیفیت توان محسوب میشود » .
وقایع زیادی در سیستم موجب ایجاد مسأله کیفیت توان می گردند . اغلب تجزیه و تحلیل این وقایع مشکل میباشد بدلیل این حقیقت که اختلال حاصل ممکن است مربوط به عملیات کلید زنی یا خطای تجهیزات شبکه قدرت در محلی که صدها مایل با نقطه تحت بررسی فاصله دارد ، ایجاد شده باشد .
در این فصل اثر بانک های خازنی در ایجاد اغتشاشات کیفیت توان در شبکه توزیع ، بررسی میگردند.
کلید زنی مکرر بانک های خازنی در سیستم توزیع همراه با افزایش بکارگیری تجهیزات حساس توسط مصرف کنندگان توان ، توجه ویژه به رخداد وقایع زیر را لازم می دارد :
1.افزایش گذراهای کلید زنی خازنی ؛
2.قطع ناخواسته راه اندازی تنظیم کننده سرعت ؛
این امر بخصوص در شرایطی که شرکت ها جرایم سنگینی برای ضریب قدرت قرار داده و به موجب آن ، مشترکین را به نصب خازنهای تصحیح ضریب قدرت ترغیب می نمایند ، بسیار مهم است .
امروزه ، بارهای غیرسنتی از قبیل راه اندازهای تنظیم کننده سرعت بخاطر ویژگی هایی نظیر بهبود بازه و انعطاف پذیریشان ، به تعداد زیاد بکاربرده میشوند . این نوع بار به اضافه ولتاژهای ناشی از کلید زنی خازنی بسیار حساس است .
عمده ترین روشهایی که برای کنترل این گذراها بکار می روند عبارتند از: استفاده از روشهای کنترل کلید زنی ( وصل سنکرون ، وصل با مقاومت /سلف ) و یا بکارگیری اندوکتانسهای سری که اغلب همانند یک Chock رفتار می کنند .
بعلاوه ، این بارها اغلب جریان هارمونیکی زیادی را تولید نموده و میتوانند سطوح اعوجاج ولتاژ غیر قابل قبولی را در شبکه توزیع صنعتی و سیستم برقرسانی ایجاد نماید . ترکیب خازنها و امپدانس سطح اتصال کوتاه سیستم با هم رزونانس ایجاد کرده و میتواند سطوح هارمونیکی را به بالاتر از حد قابل قبول افزایش دهد . معمول ترین راه حل برای مسائل هارمونیکی ، بکارگیری فیلترهای هارمونیکی می باشند .
2-5) کلید زنی خازن توزیع :
الف - مرور کلی:
کلیدزنی خازنی واقعه ای معمول در سیستم های توزیع بوده و گذراهای ناشی از آن ، عموماً برای تجهیزات شبکه مشکل ساز نمی باشند . اما اگر مشترک خازنهای تصحیح ضریب قدرت فشار ضعیف داشته باشد ، این گذراها میتوانند در تأسیسات وی افزایش یابند ، بعلاوه حتی اگر مشترکین از این خازنها استفاده نکنند ممکن است در اثر این گذراها ، قطع ناخواسته راه اندازهای تنظیم کننده سرعت ، اتفاق افتد . از آنجائیکه ولتاژ خازن نمی تواند بصورت آنی تغییر کند ، انرژی دار کردن یک بانک خازنی ، افت سریع ( به سمت صفر ) در ولتاژ سیستم ایجاد میکند که بلافاصله بدنبال آن ، یک ولتاژ بازیابی سریع ( Overshoot ) و نهایتاً گذرای نوسانی بر روی شکل موج اصلی ایجاد می گردد .
پیک دامنه ولتاژ ، به ولتاژ سیستم در لحظه انرژی دار شدن بستگی دارد . در بدترین شرایط ، پیک ولتاژ میتواند به دو برابر پیک ولتاژ سیستم برسد . اما معمولاً دامنه به علت وجود بارهای متصل به سیستم و میراسازی در سیستم ( وجود المانهای مقاومتی ) کمتر از این مقدار خواهد بود . در شبکههای توزیع معمول ، سطوح اضافه ولتاژ در محدودة 1/1تا 6/1 پریونیت می باشند. معمولاً فرکانسهای گذاری ناشی از کلید زنی خازنی در شبکه توزیع در حدود (hz ) 10000-300 است .
اضافه ولتاژهای گذرا شبکه توزیع را تهدید نمی کنند ، زیرا دامنه های پیک شان پایین تر از سطحی است که تجهیزات حفاظتی ضربه ای از قبیل برقگیر را وادار به عمل نماید . اما این گذراها به دلیل فرکانس نسبتاً پایینی که دارند از ترانسفورماتور کاهنده عبور کرده و بار مشترکین را تحت تأثیر قرار می دهند . اضافه ولتاژهای ثانویه ایجاد شده ، موجب افزایش قابل توجه ولتاژ یا قطع ناخواسته در راه اندازهای تنظیم کننده سرعت میشوند .
مشکلات کیفیت توان ناشی از کلیدزنی خازن توزیع شامل خروج و یا خرابی تجهیزات مشترکین ( بخاطر اضافه ولتاژ زیاد ) ، قطع ناخواسته راه اندازهای تنظیم کننده سرعت و یا خاموشی تجهیزات در سایر فرایندها ( ناشی از اضافه ولتاژ ایجاد شده روی باس dc ) ، خروج TVSS و بروز مشکلات در شبکه کامپیوتری میباشد .
خطی ( نظیر راه اندازهای تنظیم کننده سرعت ) می باشند .
1.اندازه گیری هارمونیکی : هدف از اندازه گیری ، مشخص کردن رفتار منابع هارمونیکی و فراهم نمودن داده های مقدماتی درباره شدت مسأله اعوجاج است . این داده های اندازه گیری شده ، برای تائید جزئیات مدلهای کامپیوتری و محاسبات دستی ارزش زیادی دارند .
آشکار سازی اولیه مسائل هارمونیکی میتواند با استفاده از دستگاههای اندازه گیری جدید که نقطه پیک شکل موجها را نشان میدهد یا با استفاده از ابزارهایی که اطلاعاتی در رابطه با نسبت مقدار مؤثر کل به مقدار مؤثر مولفه اصلی ارائه می دهند ، انجام میشود .
اغلب ، اندازه گیری ها در شبکه های توزیع بدلیل نیاز به مبدل ، بسیار مشکل تر از اندازه گیری در سمت مصرف کننده ( کارگاه صنعتی ) است . احتمالاً کلاس های موجود CT ها و PT های اندازه گیر ، برای بدست آوردن داده های هارمونیکی استفاده میشوند .
2.محاسبات و شبیه سازی : از آنجائیکه روشهای نمایش مولفه های مهم در سیستم قدرت توسعه یافته و دقتشان از طریق مقایسه با داده های اندازه گیری شده مورد تائید قرار گرفته است ، به کمک آنها ، محدوده وسیعی از شرایط ایجاد شده قابل تشخیص گردیده است . از جمله میتوان ساختار سیستم هایی را که ایجاد رزونانس می کنند ، شناسائی نموده و همچنین ساختارهای مختلف میتوانند از این نظر مورد آزمون قرار گیرند .
شبیه سازی در حوزه فرکانس ( مشخصه امپدانس بر حسب فرکانس ) قادر است مشخص کند که آیا ساختار سیستم میتواند باعث ایجاد مسائل هارمونیکی به دلیل شرایط رزونانسی بشود یا خیر ( شکل (3-4) ) و شبیه سازی اعوجاج هارمونیکی برای ارزیابی تأثیر فیلترهای هارمونیکی یا تکنیک های دیگر در کاهش هارمونیک بکار برده میشوند .
3.توسعه راه حل : سطوح ولتاژ هارمونیکی تعیین شده از طریق شبیه سازی و اندازه گیری با حدود توصیه شده مقایسه میشوند . اگر سطوح اعوجاج ولتاژ هارمونیکی در محدودة قابل قبول نباشد ، مشخصه پاسخ فرکانس دستگاهها یا سیستم میتواند با عوض کردن مقدار خازن یا مکان آن و یا با نصب فیلترهای هارمونیکی تغییر داده شود .
د ـ اثر هارمونیک ها بر ضریب قدرت :
روش سنتی تصحیح ضریب قدرت در سیستم قدرت و در تاسیسات مصرف کنندگان,
استفاده از بانک های خازنی موازی بوده است . این مسأله از آن حقیقت ناشی میشود که اغلب بارهای سیستم در فرکانس اصلی ، جریان پس فاز از شبکه می کشند . خازنها ، در فرکانس اصلی ، جریان پیش فاز می کشند و لذا میتوانند برای جبران سازی جریانهای کشیده شده توسط بارهای القائی بکار روند .
این مشخصات پیش فازی و پس فازی جریان براین فرض استوار است که بارهای روی سیستم ، مشخصه ولتاژ - جریان خطی دارند و اعوجاج هارمونیکی ولتاژ و جریان اهمیت چندانی ندارد . با این فرضیات ، ضریب قدرت با ضریب قدرت جابجایی(DPF) برابر است . محاسبه ضریب قدرت جابجایی با استفاده از مثلث ضریب قدرت انجام میشود و با رابطه زیر بصورت خلاصه بیان میگردد :
(2-5)
اعوجاج هارمونیکی در جریان و یا ولتاژ که بوسیله بارهای غیر خطی در سیستم ایجاد میشود ، روش محاسبه ضریب قدرت را تغییر میدهد .
ضریب قدرت صحیح بصورت نسبت توان حقیقی به ولت آمپر کل در مدار ، تعریف میشود .
(3-5)
مقدارTPF ، سنجشی است از اینکه توان حقیقی با چه بهره وری واقعی بکار برده
است . از آنجاییکه خازنها تنها در فرکانس نامی تولید توان راکتیو می کنند ، لذا
نمی توانند در حضور هارمونیک TPF را اصلاح کنند . در واقع ، خازنها با ایجاد شرایط رزونانس اعوجاج هارمونیکی ولتاژ و جریان را تقویت کرده و TPF بدتری را بوجود می آورند . به دلیل اینکه جرایم مربوط به ضریب قدرت سالیانه تقریباً بطور کلی برDPF پایه است ،DPF هنوز برای بسیاری از مشترکین صنعتی اهمیت زیادی دارد .
هـ - روشهای حل مسائل هارمونیکی :
اغلب مشکلات مربوط به هارمونیک ها ، ابتدا در بانک های خازنی خودشان را نشان می دهند . مهمترین دلیل این موضوع آن است که خازنها مدارهای تشدید تشکیل
امواج کلید زنی
جریان هجومی
ولتاژ آنی بازگیری جرقه
تخلیه / بازبست ولتاژ
بسته به طراحی ساختاری اساسی ، حدود پایداری در مقابل اضافه ولتاژ ، اضافه جریان و هارمونیکها برای دور کردن خازن از خرابی بسیار مهم است.
اساسا خازن ها امواج کلید زنی تولید می کنند که عموما به عنوان جریان هجومی و اضافه ولتاژ آنی دسته بندی می شوند.
جریان هجومی پدیده ای است که هنگام به مدار وصل کردن خازن ها رخ می دهد. امپدانس ارائه شده توسط خازن طبیعتا بسیار کم و مقاومتی است. این امر منجر به جریان هجومی به بزرگی 50 تا 100 برابر جریان اسمی می شود که از خازن عبور می کند ، اما چرا از خازن؟ زیرا امپدانس ترانسفورماتور در زمان روشن کردن خازن ها فقط در مقابل شار جریان مقاومت می کند.
این امر هنگامی پیچیده تر می گردد که در ترکیب موازی بانک خازنی ممکن است جریان هجومی کلید زنی به سطحی بالاتر از 200 تا 300 برابر جریان اسمی برسد. این جریان هجومی نتیجه تخلیه خازن های از پیش شارژ شده موازی با آن می باشد. در زیر این مطلب نشان داده شده است.نوعا جریان هجومی علاوه بر تخریب در شکل موج جریان سبب تخریب در شکل موج ولتاژ می شود.
در هنگام خاموش کردن (از مدار خارج کردن) خازن ها ، بسته به شارژ ذخیره شده در آن ، اضافه ولتاژ ناگهانی بالاتری در زمان خاموش کردن خازن ها بوجود خواهد آمد که ممکن است موجب پدید آمدن جرقه در پایه ها شود.
هنگامی که خازن خاموش می شود شار الکتریکی در خود نگه می دارد و بوسیله مقاومتهای تخلیه ، تخلیه (Discharge) می شود. مدت زمان تخلیه عموما بین 30 تا 60 ثانیه می باشد. تا زمانی که تخلیه بشکل موثری صورت نگرفته نمی توان خازنها را به مدار باز گرداند. هرگونه بازبست خازن قبل از تخلیه کامل دوباره موجب افزایش جریان هجومی می شود.
علاوه بر دستگاه های مسدود کننده هارمونیک ها که با صحت خازن ها نسبت مستقیم دارند ، و در سر خط بعدی تشریح می شوند ، دستگاه های تحلیل برنده امواج کلید زنی مثل جریان هجومی ، اضافه ولتاژ آنی و غیره نیاز دارند که بطور دقیق تعریف و بررسی شوند.
دستگاه های مسدود کننده هارمونیک ها:
برای کاربری سالم خازن ها لازم است که فرکانس تشدید مدار LC (سلف – خازن) که شامل ادوکتانس بار و خازنهای اصلاح ضریب توان می شود ، به فرکانسی دور از کمترین فرکانس هارمونیک تغییر داده شود. برای مثال هارمونیک هایی که در سامانه تولید می شوند و خازن های قدرت را متاثر می سازند ، هارمونیک های پنجم ، هفتم ، یازدهم ، سیزدهم و غیره هستند. پایین ترین هارمونیکی که بر خازن ها تاثیر می گذارد هارمونیک پنجم است که در فرکانس 250 هرتز دیده می شود. اساسا اگر خازن ها با سلف ها موازی شده باشند ، انتخاب مقدار اندوکتانس به شکل زیر است :
ترکیب سری LC (سلف – خازن) در فرکانسی زیر 250هرتز تشدید می کند . بنابراین در همه فرکانس های هارمونیک ها ترکیب سری سلف و خازن مانند یک ترکیب سلفی عمل خواهد کرد و امکان تشدید برای هارمونیک پنجم یا هر هارمونیک بالاتری از بین می رود. شکل زیر نامیزان سازی (De – Tuning) خازن ها را نشان می دهد.
دسته بندی | فنی و مهندسی |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 168 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 23 |
گزارش کاراموزی نیروی برش در 23 صفحه ورد قابل ویرایش
نیروی برش / Trim Force :
1- نیروی لازم برای برش خطوط بدون زاویه لبه برش ( without shear angle )
نیروی برش P= L. t. ? P : ( N ) :نیروی برش
طول برش L : ( mm )
ضخامت ورق t : ( mm )
مقاومت کششی ورق ? : ( N / mm ² )
که برای فولاد نرم ( حالت عمومی ) : ? = 345 N / mm ²
توجه : در صورتیکه ورق از جنس فولاد با مقاومت زیاد ( high strength steel ) باشد باید نیروی برش بدست آمده را در عدد 1.5 ضرب کرد .
2- نیروی لازم برای برش خطوط با زاویه لبه برش ( shear angle )
نیروی لازم برای برش با زاویه برش Ps= c.p Ps: ( N )
نیروی لازم برای برش بدون زاویه برش p : ( N )
( فولاد نرم = soft steel ) c : 0.6 ~ 0.7
نیروی سوراخکاری / Pierce Force
1 – محاسبه نیروی سوراخکاری ( pierce ) برای سطوح بدون زاویه :
نیروی سوراخکاری P : ( N ) P = ? D .t . ?
قطر سوراخ D : ( mm )
ضخامت ورق t : ( mm )
مقاومت کششی ورق ? : ( N / mm ² )
برای فولاد نرم : ? = 345 N / mm ²
نیروی جانبی برش / Side Pressure On Trim Steel
نیروی جانبی 1/3 نیروی لازم برای برش است .
N = 1/3 .P : نیروی جانبی
P= L. t. ? : نیروی برش
نیروی ورق گیر / Pad Pressure
نیروی pad به شکل قطعه و ضخامت آن بستگی دارد ولی معمولاً این نیرو در حدود 4 – 20 درصد نیروی برش است در این حالت اگر دقت شکل مورد نظر ( trim & pie ) در حدود 10 درصد اندازه شکل برش باشد باید از حد بالائی محدوده فوق استفاده کرد .
نیروی pad بر حسب Ps : ( N )
نیروی برش بر حسب P : ( N )
طول برش بر حسب L : ( mm )
ضخامت ورق بر حسب t : ( mm )
نیروی برش P= L. t. ?=2725x2x345=1879560 N P : ( N ) :نیروی برش
طول برش L :2725 ( mm )
ضخامت ورق t :2 ( mm )
مقاومت کششی ورق ? :345 ( N / mm ² )
نیروی برش بر حسب P : 1879560( N )
طول برش بر حسب L : 2725( mm )
ضخامت ورق بر حسب t :2 ( mm )
با توجه به جدول معرفی شده نیروی ورقگیر محاسبه میشود.
P : 1879560x0.8=150364( N )=15 ton
با توجه به مقدار نیروی ورقگیر باید تعداد و نوع فنر انتخاب و در مکان مناسب در قالب جایگذاری شود.
به همین ترتیب نیروی برش و نیروی ورقگیر و به تبع آن نیروی فنر مورد نیاز جهت انجام عملیات مورد نظر برای کلیه مراحل کاری قالب محاسبه میشود.
نکاتی در مورد فنر :
- در Plane view ، محدوده قرارگیری فنرها را نشان دهید . بهتر است بجای نشان دادن قطر فنر ( spring ) قطر spring pocket نشان داده شود .
- سعی کنید فنر در لحظه تماس pad با ورق به اندازه 10% طول آزاد خود فشرده باشد .
- قطر pocket spring باید به اندازه spring Dia + 1.5 mm در نظر گرفته شود .
- اگر pad به اندازه کافی ضخیم است ، برای نصب آسان فنرهای upper pad قسمتی از pocket spring را در Lower و قسمتی را در upper طراحی کنید .
- حداقل یک سوراخ 15 mm در casting ( بلوک ریختگی ) بالای pocket spring طراحی کنید .
- لبه تمامی pocket spring های عمیق تر از 10 mm را پخ ( chamfer ) بزنید.
- بطور کلی فنرها بایستی بطور صحیح و به اندازه کافی هدایت ( guide ) شوند تا از پیچیدگی و انحراف فنر جلوگیری شود.
- 3/2 از طول فنر در حالت بسته باید بوسیله pocket spring پوشیده شود .
- در صورت قرار گرفتن 3/2 از طول فنر در داخل pocket ها ، برای جلوگیری از کمانش فنر باید یک guide pin در داخل فنر قرار داد .
Urethane :- Urethane نباید بیش از 30 % طول اولیه آن فشرده شود .
- طول Urethane نباید بیش از دو برابر قطر آن باشد . L ? 2 x d ( پیش از فشردگی )
- اگر برای افزایش طول کورس از اورتانها به صورت دو یا سه طبقه استفاده می کنید ، باید مابین آنها یک واشر جدا کننده بکار ببرید .
- همچنین در محل تماس اورتان با قالب باید سکوی ( نشیمنگاه ) مناسب به صورت casting در نظر گرفته شود .
- بلوک هائی که در قسمتهای وسط قالب بدون داشتن Back up نصب گردند و دارای پاشنه نباشند و پیچ و پین ها روی سطح خود پانچ قرار بگیرند بایستی شکل اولیه بلوک در روی plan با خط imaginary کشیده شود . برای کشیدن شکل اولیه از بزرگترین طول بلوک و یا از هر طرف 10 mm جدا کنید و سپس طول و عرض و ارتفاع بلوک اولیه را مشخص کنید و صافی سطوح را مطابق شکل رسم کنید .
- موقعیت پیچ و پین ها را نسبت به خطوط imaginary داده شود .
- موقعیت دیواره ها فرضی (imaginary ) نسبت به مرکز قالب داده شود .
- در مورد بلوک هائی که پاشنه دار هستند ، حدود پاشنه ها تا مرکز قالب داده می شود و موقعیت پیچ و پین نسبت به خطوط پاشنه داده می شود ، ابعاد نیز مطابق شکل نمایش داده می شود .
- در مورد قطعات insert ، موقعیت پیچ و پین نسبت به سطحی که قطعه داخل آن قرار می گیرد (Back up ) داده می شود .
- در مورد sectional های ریخته گری فولادی و چدنی حدود sectionalتا مرکز قالب داده شود .
- پیچ و پین ها در sectional نسبت به دیواره sectional داده شود .
- در مورد بلوکی که یک دیواره عمود بر خط برش دارد باید زاویه ? مطابق شکل مشخص شود .
- یک layout steel نیز جداگانه ترسیم نمائید .
- ارتفاع base ( نشیمن گاه ) ، sectional و block را در plan , view مشخص نمائید .
دسته بندی | فنی و مهندسی |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 64 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 40 |
گزارش کاراموزی نگاهی بر مدیریت در شرکت های مهندسی آب و فاضلاب ایران در 40 صفحه ورد قابل ویرایش
« فهرست مطالب »
فهرست صفحه
مقدمه 1
آب در ایران کهن 1
حقایقی درباره جهان آب 1
تاریخچه لوله کشی آب در ایران 2
سابقه تاریخی شرکتهای آب و فاضلاب 5
سابقه اجرای اولین طرح فاضلاب در کشور 8
حفاظت از منابع آب 11
کنترل کیفیت آب 15
صرفه جویی در مصرف آب 17
روش های صرفه جویی در مصرف آب 19
روابط عمومی و اصلاح الگوی مصرف آب 22
امنیت منابع آب 24
چالشهای مدیریت آب شهری در ایران 28
روشهای مقابله با بحران آبی 23
نتیجه گیری 41
پیشنهاد 43
منابع و مأخذ 45
مقدمه
آب در ایران کهن :
شاید آن گونه که محققان و پژوهشگران درباره «میترا» ایزد روشنایی و پیمان جنگ و پیروزی که دارنده دشت های فراخ و نگاهبان سرزمین آریایی است مطالعه کرده اند به «اردوی سوارتا آناهیتا» که آب و برکت را نصیب دشت های پهناور و گسترده پارس نموده نپرداخته اند. اینکه حتی در اوستا نیز نزول باران به صورت پیروزی ایزد باران بردیو خشکی تصویر می شود.
در نزد ایرانیان آب به مانند آتش و خاک مقدس بوده و آلوده کردن آن گناه محسوب می شود. در اوستا مکرر آب مورد ستایش قرار گرفته است.
حقایقی درباره جهان آب :
بیش از 5/1 میلیارد نفر دسترسی به آب سالم و کافی ندارند. اگر اقدامات صورت نگیرد این رقم تا سال 2025 به 3/2 میلیارد نفر افزایش خواهد یافت از کل آب روی زمین 5/97 درصد آن آب شور بوده و از 5/2 درصد آب خام باقی مانده 70 درصد به صورت یخ در قطب هاست.
30 درصد از آن به صورت رطوبت خاک بوده و یا در سفره های آب زیرزمینی موجود است. همچنین کمتر از یک درصد آب خام دنیا مستقیماً قابل استفاده بشر بوده و در دریاچه ها، رودخانه ها، مخازن و در منابع آب زیرزمینی که با قیمت مناسبی قابل استخراج می باشد موجود است. انسان قادر است حدود یک ماه بدون غذا زندگی کند در صورتی که بدون آب فقط یک هفته می تواند زنده بماند هر فردی روزانه به چهار تا پنج گالن آب برای زندگی نیاز دارد.
تاریخچه لوله کشی آب در ایران :
نخستین بار در سال 1301 طرح احداث شبکه های لوله کشی آب شرب شهرهای ایران بررسی شد و بخشی از شهرهای آبادان، مشهد و بیرجند لوله کشی شد.
اولین سازمان آبرسانی شهری در ایران بنگاه مستقل خیریه آبلوله بیرجند بود که در سال 1302 با احداث و بهره برداری یک خط لواه به طول 9 کیلومتر و یک منبع و قنات تأمین کننده آب، فعالیت خود را آغاز کرد. پیش از فعالیت مؤسسه آب بیرجند، آب موردنیاز ساکنان این شهر چون دیگر شهرها از آب انبارهایی تأمین می شد که افراد خیّر و نیکوکار در شهرها بنا می کردند. آب انبارهای شهر بیرجند را با آب قنوات آبادی های دامنه کوه باقران پر می کردند. فکر احداث شبکه لوله کشی و تأمین آب سالم و بهداشتی برای مردم شهر در پایان جنگ جهانی اول مطرح شد و در اجرای این طرح از لوله هایی که مردم ارتش انگلستان برای لوله کشی کمپهای نظامی خود به منطقه سفید آبه واقع در 250 کیلومتری بیرجند و نقاط دیگر آورده و بلااستفاده مانده بود استفاده شد.
برای تأمین آب موردنیاز، بعضی از مالکین سهم خود از قنات علی آباد را واگذار کردند و با همت معتمدین و مسئولین شهر کمیسیون لوله کشی تشکیل و برای احداث خط لوله و منبع اقدام به جمع آوری اعانه کرد.
خط لوله ای که آب قنات را به شهر بیرجند می آورد 9 کیلومتر طول داشت. در مرتفع ترین نطقه شهر آب به داخل منبع می ریخت و از آنجا آب سالم با دو خط لوله که در مسیر آب شیرهای برداشت نصب شده بود در دسترس مردم قرار می گرفت.
در تهران آب مشروب اهالی قبل از احداث شبکه لوله کشی با ابتدایی ترین روشهای استحصال آب یعنی از طریق 48 رشته قنات وقفی خصوصی تأمین می شد. محل ظهور قناتها از محل سکونت و زیستگاههای مردم دور بود. به همین دلیل فرسنگها فرسنگ، گذرگاههای آبی برای انتقال آببنا می شد تا آب به محل زندگی می رسید.
آب در مسیر طولانی خود، پس از گذشتن از نهرها و گذرگاههای آبی رو باز، با انواع آلایشها و ناپاکی های برخورد می کرد و با انواع ضایعات مواد پاک کننده، شوینده ها، سمپاشها، دوده ظرفها و خاکروبه خانه ها، زباله ها و لاشه حیوانات و سایر آلودگیها، مخلوط می شد و سرانجام به آب انبارهای آن زمان یا عمومی بودند یا خصوصی.
آب انیارهای عمومی بزرگتر بوده و دارای پله های زیادی بودند (گاه تا 40 پله) در بعضی از آب انبارها به کبفبت آب توجه می شد و در این آب انبارها مقادیری آهک، خاکستر و زغال برای تصفیه و ته نشینی مواد معلق به آب اضافه می کردند تا در جهت بهداشتی بودن آب اقدامی کرده باشند.
سالهای متمادی آب تهران از طریق قنوات تأمین می شد. اما افزایش روز افزون جمعیت شهر و همچنین شیوع بیماریهای ناشی از نوشیدن آب آلوده، مسوولان را به فکر چاره جویی انداخت و از سال 1301 به بعد متوجه شدند که تنها راه برطرف کردن مشکلات آب تهران، لوله کشی آب مصرفی شهر و جلوگیری از اتلاف آن است.
در سال 1306 عملیات احداث مجرای رودخانه کرج به تهران آغاز شد و عملیات اجرایی این طرح از روستای «بیلقان کرج» تا «جمشید آباد» تهران به طول 53 کیلومتر 4 ماه طول کشید. 20 کیلومتر از این مسیر را کانال کشی کرده بودند اما این آب در مسیر هرز می رفت و انواع آلودگی را دربر داشت.
در سال 1330 اولین طرح لوله کشی آب تهران براساس جمعیت 900 هزار نفر اجرا شد. در محاسبات تأمین و برداشت آب از رودخانه کرج میزان مصرف آب برای هر نفر بین 150 تا 300 لیتر در شبانه روز درنظر گرفته شده بود و برای آبیاری هر هکتار در ختکاری اراضی نیم لیتر در ثانیه آب محاسبه شده بود. ظرفیت انتقال دو لوله آبرسانی از محل آبگیر بیلقان رودخانه کرج تا اولین تصفیه خانه آب واقع در منطقه جلالیه 256 256 هزار مترمکعب در شبانه روز تعیین شده بود.
سابقه تاریخی تشکیل شهرهای آب و فاضلاب :
برای اولین بار در تبصره 22 قانون بودجه سال 1328 کشور به بانک ملی ایران اجازه داده شد تا به میزان یک میلیارد ریال اعتبار جهت انجام لوله کشی آب تهران به صورت وام در اختیار شهرداری تهران قرار دهد که با نظارت بانک به مصرف برسد. وثیقه وام مذکور کلیه تأسیسات و اموال لوله کشی شهر تهران و عواید حاصل از حق انشعاب و آب بها و همچنین سهمیه شهرداری تهران از آب کرج و کن و سهمیه قنوات شهرداری تهران تعبین شده بود. به موجب تبصره 32 همان قانون امتیاز لوله کشی آب شهر مشهد به آستان قدس رضوی واگذار گردید.
به استناد تبصره 28 قانون مذکور شرکتهایی که برای تأمین آب مشروب شهرها تشکیل می شود به مدت 7 سال از پرداخت هر نوع مالیات و عوارض معاف شناخته شدند. در سال 1331 به موجب ماده واحده قانون انجام لوله کشی آب و فاضلاب شهر تهران (مصوب 7 خردارد 1331 ) انجام لوله کشی آب شهر تا پایان سال 1332 تمدید گردید. اگرچه به موجب ماده 56 لایحه مصوب 11آبان ماه 1331 تنظیف و نگهداری انهار عمومی و مجاری آبها و فاضلاب و تنقیه قنوات مرتبط به شهر به عهده شهرداری گذارده شده بود در سال 1333 به استناد لایحه قانونی اصلاح قانون آب و فاضلاب شهر تهران مسئولیت اداره کردن سازمان مستقل آب متعلق به شهرداری به عهده مدیر عامل سازمان آب تهران محول گردید.
به موجب لایحه قانونی تأسیس وزارت آب و برق مصوب سال 1342 تهیه و اجرای برنامه ها و طرحهای مربوط به تأمین آب و انتقال آب به مراکز عمده مصرف و نظارت بر نحوه جاری ساختن فاضلاب شهرها و واحدهای صنعتی به عهده وزارت آب و برق گذارده شد.
به موجب ماده 2 قانون مذکور وزارت آب و برق مکلف شد تا مؤسساتی را که طبق اصول بازرگانی اداره شوند برای اداره امور آب شهرها به وجود آورد در این رابطه سازمانهای آب منطقه ای و شرکتهای آب مشروب شهرها و در برخی از استانها سازمانهای آب و برق ایجاد شد.
با تصویب قانون تأسیس وزارت نیرو در سال 1353 در ماده 1 این قانون به نحوی مسئولیت وزارت نیرو در امر آب و فاضلاب پیش بینی شده بود.
در سال 1354 قانون تشکیل شرکتهای تأمین و توزیع آب و تأسیسات آب و فاضلاب شهرها از تصویب مجلسین گذشت. به موجب این قانون شرکتهای منطقه ای تابع وزارت نیرو موظف شدند برای بهره برداری از شبکه توزیع آب و احداث تأسیسات فاضلاب شهرها شرکتهایی را رأساً یا با مشارکت شهرداریها و بخش خصوصی با رعایت شرایط مذکور در قانون فوق ایجاد نمایند.
گرچه اساسنامه تیپ شرکتهای موردنظر قانو گذار نیز تهیه شد ولی به دلیل اختلاف نظر وزارت نیرو با وزارت کشور هیچگاه شرکتهای موضوع این قانون تشکیل نشد.
در همین راستا به موجب لایحه قانونی راجع به تغییرات وظایف وزارت نیرو اداره امور آب مشروب شهرها به عهده استانداری یا شهرداری های مربوط محول و مقرر گردید آن قسمت از تشکیلات آب منطقه ای که عهده دار این وظیفه است به شهرداری یا استانداری ذیربط منتقل گردد. همچنین مقرر شد اداره امور شبکه و توزیع آب شهری مناطقی که توسط وزارت نیرو اداره می شود. طی مدت مناسبی به عهده شهرداریهای ذیربط محول گردد که این ذیربط محول گردد که این ضوابط عملی نشد.
در سال 1361 با تصویب قانون توزیع عادلانه آب و به موجب تبصره 2 ماده 21 قانون فوق، تقسیم و توزیع آب شهری و اداره تأسیسات جمع آوری و دفع فاضلاب در داخل محدوده شهرها به عهده شرکتهای مستقلی به نام شرکت آب و فاضلاب شهرها که باید تحت نظارت شورای شهر و وابسته به شهرداریها باشد محول گردید و قرار شد که اساسنامه این شرکتها یا مؤسسات ظرف مدت شش ماه تدوین و به تصویب هیأت وزیران برسد.
صرفه جویی در مصرف آب :
آب منشاء حیات است (آیه شریفه و جعلنا من الماء کل شیء حی) و در هر کشوری میزان دسترسی به منابع آب تجدیدپذیر از جمله شاخص های مهم توسعه پایدار است و ادامه حیات اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی هر ملتی براساس چگونگی استفاده از منابع ارزشمند آب شکل می گیرد.
1/1 میلیارد نفر از ساکنین کره زمین از فقدان دسترسی به آب آشامیدنی سالم رنج می برند و 6/2 میلیارد نفر نیز با کمبود سامانه ی دفع بهداشتی فاضلاب مواجه می باشند. 8/1 میلیون نفر از مردم هر سال در اثر ابتلا به بیماری وبا جان خود را از دست می دهند که 90 درصد آنها را بچه های زیر 5 سال تشکیل می دهند. برای مقابله با بحران آب سازمان ملل اهدافی را تحت عنوان اهداف توسعه هزاره به منظور کاهش فقط و دستیابی به توسعه پایدار تعریف نمود. یکی از اهداف مذکور (تا سال 2015) کاهش 50 درصدی افرادی است که به آب آشامیدنی سالم و سامانه های بهداشتی دسترسی ندارند.
وقوع تنش های آبی در یک منطقه ناشی از به هم خوردن تعادل بین منابع آب و مصارف آب است، نسبت بین میزان استحصال آب و کل منابع آب تجدیدپذیر در یک منطقه به عنوان یکی از شاخص های تعیین شدت تنش آب در آن منطقه شناخته شده است. در صورتی که این نسبت بالای 40 درصد باشد (به عبارت دیگر بیش از 40 درصد از کل منابع آب تجدیدپذیر استحصال شود) با تنش بالای آب مواجه خواهیم بود و اگر این شاخص بیش از 80 درصد شود در آن صورت وقوع بحران های شدید در آن منطقه اجتناب ناپذیر است.
کشور ایران با بهره گیری از 71 درصد از منابع تجدیدشونده در حال حاضر در شرایط تنش بالای آبی قرار دارد و در برخی مناطق نیز شرایط بحران شدید آب حاکم است. چنین میزان برداشتی تاثیر مخربی بر کمیت و کیفیت منابع آب خواهد داشت. لذا ضروریست با کنترل میزان مصرف آب استحصالی از منابع محدود ارزشمند آب در کشورمان از شدت تنش های موجود کاست. این مهم تنها در سایه ی یک عزم ملی برای تغییر فرهنگ مصرف آب و استفاده از تمام توان فکر و فنی کشور برای تغییر الگوهای مصرف آب در بخش های مختلف (شرب، کشاورزی و صنعت) امکان پذیر خواهد شد.
در این راستا و در سال 1365 در ابتدای تاسیس معاونت آب و فاضلاب، وزیر نیروی وقت پیشنهاد داد با آغاز فصل گرما و افزایش مصرف آب هفته (ابتدای تابستان هر سال) به عنوان صرفه جویی در مصرف آب معرفی شود که هر روز با یک عنوان نامگذاری می شود که همزمان تلاش گسترده ای در راستای اطلاع رسانی به مردم، مسئولان و دست اندرکاران صنعت آب صورت می گیرد تا لزوم استفاده از شیوه های صحیح بهره مندی از منابع آب مورد توجه همگان قرار گیرد.
از آنجا که کمبود منابع آب در ایران تنها مربوط به ماه های گرم سال نبوده و کشور ما در این خصوص با چالش جدی مواجه است و رسالت ما حفظ این سرمایه ی حیات بخش برای آیندگان است، ضروری است که سیاست های استفاده ی بهینه از آب در کلیه ی بخش های جامعه به شکل نهادینه اجرا شود به شکلی که همگان خود را به عنوان حامیان و متولیان این امر درنظر بگیرند.
روش های صرفه جویی در مصرف آب :
1 ) آبیاری چمن و گیاهان در صبح زود یا در شب ؛
2 ) روشن کردن ماشین لباسشویی و ظرفشویی با ظرفیت کامل ؛
3 ) کوتاه کردن زمان دوش گرفتن ؛
4 ) قراردادن تیغه چمن زدن در ارتفاع مناسب ؛
5 ) استفاده از روش آبیاری قطره ای برای گیاهان و درختچه ها و بوته ها ؛
6 ) نصب یک دوش خوب و کارآمد ؛
7 ) بازبینی و رسیدگی چمن ؛
8 ) کاشتن گیاهان مقاوم متناسب با محل های موردنظر ؛
9 ) خیساندن ظروف هنگام شست شو با دست ؛
10 ) قراردادن آبپاش در محل مناسب ؛
11 ) استفاده از یخچال برای سرد کردن آب ؛
12 ) استفاده از یک تشت برای شست و شوی میوه ها و سبزیجات ؛
13 ) استفاده از کود گیاهی برای گیاهان و بستر گل ها ؛
14 ) جارو کردن زمین به جای شستن آن ؛
15 ) استخر سرپوشیده و وان های آب گرم ؛
16 ) وارسی برای پیدارکردن سوراخ و نشتی لوله و بستن آنها ؛
17 ) استفاده از آب آکواریم برای تغذیه گیاهان ؛
18 ) مادامیکه گیاهان هنوز به آبیاری نیاز ندارند آب ندهید ؛
19 ) پوشاندن سطوح شیبدار به وسیله گیاهان ؛
20 ) استفاده از مواد حیوانی برای کنترل علف های هرز ؛
21 ) محدود کردن استفاده از کودهای شیمیایی ؛
22 ) استفاده از کارواش به جای شست و شوی ماشین در خانه ؛
23 ) بستن آب به هنگام مسواک زدن ؛
24 ) استفاده از ماشین ظرفشویی بر اساس راهنمای کارخانه سازنده ؛
25 ) مجزا کردن لوله آب گرم ؛
26 ) عدم استفاده از توالت به جای سطل زباله ؛
27 ) استفاده از نگهدارنده های طبیعی خاک ؛
28 ) شستن لباس های تیره با آب سرد ؛
29 ) اجازه بدهید چمن های شما در تابستان خوابیده بمانند ؛
30 ) استفاده از آبپاش قطره ای بزرگ ؛
31 ) گیاهان و گل ها را خیس نکنید ؛
32 ) تغییر سیستم آبیاری به سیستم اتوماتیک آبیاری برنامه ریزی شده ؛
33 ) برنامه زمانبدی سیستم آبیاری اتوماتیکی تان را تغییر دهید ؛
34 ) شستن با آب کم ؛
35 ) شستن حیوانات اهلی در بیرون ؛
36 ) هوادهی چمن یک یا دو بار در سال ؛
37 ) بستن شیر آب زمان تراشیدن صورت ؛
38 ) قراردادن یخ کنار نهال ها ؛
39 ) گرفتن دوش به جای استفاده از وان ؛
40 ) استفاده از وسائل خانگی جدید ؛
41 ) کاشت و استفاده از گیاهان مقاوم در مقابل آفت و خشکسالی.
روابط عمومی و اصلاح الگوی مصرف آب :
نامگذاری دوران کنونی به عنوان عصر اطلاعات و ارتباطات نتیجه قدرت و اثربخشی حیرت انگیز اطلاعات بر زندگی انسان هاست. به نحوی که میزان دوری و نزدیکی به منابع تولید و انتشار اطلاعات در زمینه های مختلف نشان دهنده جایگاه جوامع؛ نهادها و مراکز مختلف است. بر این اساس و به اذعان صاحب نظران علوم ارتباطات روابط عمومی ها یکی از مراکز حساس تبادل و تلاقی اطلاعات در جامعه هستند که از یک سو دریافت کننده پیام های ارسالی از سوی مردم، افکار عمومی، رسانه ها و سایر منابع خارج از سازمان بوده و از سوی دیگر انتقال دهنده و منعکس کننده اطلاعات و رویدادهای درون سازمان ها به بیرون و به ویژه ذینفعان هستند.
با توجه به وجود چنین جایگاهی و همچنین با توجه به نقش اطلاع رسانی درست و به موقع در توفیق رسیدن به اهداف پیام نوروزی مقام معظم رهبری مبنی بر اصلاح الگوی مصرف در کلیه شئون زندگی، روابط عمومی ها می توانند به عنوان یکی از بازوهای موثر سازمان عمل کنند.
اصلاح الگوی مصرف بیش از هر اقدامی نیازمند فرهنگ سازی و به نوعی اصلاح فرهنگ حاکم بر عادت های مصرفی مردم است. یکی از مواردی که در پیام مقام معظم رهبری به عنوان نمادهای نادرست بودن الگوی مصرف مطرح شد، زیاده روی در مصرف و هدر دادن آب توسط مردم و مسئولان بود.
بنابراین روابط عمومی شرکت های آب و فاضلاب وظیفه ور سالت سنگینی در حرکت به سمت آرمان و اهداف شعار امسال دارند، البته این روابط عمومی ها در سال های اخیر برنامه ها و اقدامات گسترده و ارزنده ای در راستای فرهنگ سازی و توجه دادن مردم به حفظ منابع آب داشته اند و در حد توان در این راه کوشیده اند.
طرح شعار اصلاح الگوی مصرف از یک سو نشان دهنده اهمیت و ارزش تلاش های گذشته روابط عمومی شرکت های آب و فاضلاب در ترویج فرهنگ مصرف بهینه آب بوده و از سوی دیگر فرصت مناسبی برای جلب مشارکت همگانی در حفظ و صیانت از آب به عنوان مایه حیات و کالای تولیدی گران قدر این شرکت هاست.
برای رسیدن به نتیجه مطلوب در این زمینه نیازمند برنامه ریزی همه جانبه و آینده نگر هستیم، چرا که یکی از تفاوت های اصلی روابط عمومی با تبلیغات، برنامه ریزی است چرا که روابط عمومی برای بلند مدت برنامه ریزی می کند اما تبلیغات در کوتاه ترین زمان ممکن به دنبال نتیجه است، بر این ساسا سال 88 و شعار آن می تواند نقطه آغازین برای برنامه ریزی اثربخش و موثر در آینده باشد تا ضمن حفظ و توسعه خدمات تأمین آب شرب سالم و بهداشتی و همچنین دفع بهداشتی فاضلاب، رضایت و بهره مندی مردم را کسب نماییم و در نتیجه ضمن جلب اطمینان و اعتماد مشترکان، همراهی و مشارکت آنان در اجرای بهتر و موفق تر برنامه ها را به دست آوریم.
دسته بندی | فنی و مهندسی |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 13 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 14 |
گزارش کاراموزی نگاهی اجمالی به سیستم نت کارخانه در 14 صفحه ورد قابل ویرایش
نگاهى اجمالى به سیستم نت کارخانه :
سیستم تعمیرات و نگهدارى در کارخانجات دارو پخش به صورت نیمه متمرکز است . در این سیستم بیش از 120 نفر در سطوح مختلف مهارتى در بخشهاى گوناگونى مشغول به کارند که همگى وظایف خود را زیر نظر مدیریت فنى مهندسى انجام مى دهند . واحد برنامه ریزى فنى مهندسى نیز تحت نظر این مدیریت اقدام به برنامه ریزى فعالیتهاى نت و کالیبراسیون در این واحد تولیدى مى نماید .
دیگر زیرمجموعه هاى مدیریت فنى مهندسى را مى توان به بخشهاى مرتبط با تولید و غیر مرتبط با تولید تقسیم کرد .
بخشهاى ساختمانى ، تأسیسات ، نوسازى ، تراشکارى ، برق و الکترونیک را بخشهاى پشتیبانى یا غیر مرتبط با تولید مى خوانیم که در تعمیر و نگهدارى تجهیزات خطوط مختلف تولیدى این کارخانه نقشى ندارند و به صورت غیر متمرکز بیشتر به تعمیر و نگهدارى از تجهیزات جانبى کل کارخانه نظیر سیستمهاى تهویه ، خطوط انتقال انرژى و ... مى پردازند . تقسیم کار بین این بخشها فراتر از خطوط مختلف بوده و ملزم به ارائه خدمت خاص خود به تمام کارخانه مى باشند .
اما بخشهاى مرتبط با تولید در دارو پخش به حسب خطوط گوناگون تولید تقسیم کار کرده اند .
فنى مهندسى 1 مسئول تعمیر و نگهدارى از تجهیزات خطوط استریل ، شربت و پماد میباشد و فنى مهندسى 2 مسئولیت تعمیر و نگهدارى ازخطوط ساخت ، پرس و بسته بندى قرص و کپسول را بر عهده دارد .
فنى مهندسى 3 در ارتباط با خطوط سرم سازى و مگومین کامپوند فعالیت مى کند .
نکته حائز اهمیت این است که هر کدام از این سه بخش به دو دست? برق و مکانیک تقسیم میشوند و با دیدى تخصصى و تفکیک شده اقدام به انجام سرویسهاى تعمیر و نگهدارى در بخش خود مینماید .
وجود تکنسینهاى متخصص و کار آزموده در این بخشها شرکت را از عقد هر گونه قرارداد جانبى با پیمانکاران خارج از کارخانه جهت انجام عملیات تعمیرات و نگهدارى تجهیزات خطوط تولیدى بى نیاز ساخته است . البته واضح است که توان بخش تراشکارى کارخانه نیاز گسترده و متنوع واحدهاى فنى مهندسى را تأمین نمى کند و کارخانه جهت تأمین نیاز این واحدها در اکثر موارد از پیمانکاران خارج از کارخانه نیز بهره مى گیرد .
واحد برنامه ریزى فنى مهندسى با تلاش چند ساله اى موفق به ایجاد یک سیستم تعمیرات و نگهدارى براى کارخانه شده است مجموعه اى از یک نرم افزار به نام تیمار و چندین فرم اطلاعاتى هماهنگ با آن که نرم افزار تیمار بصورت یک بانک اطلاعاتى حاوى اطلاعات و گزارشهاى عملکرد سیستم مى باشد و بخشهاى در ارتباط با نت موظفند عملکرد خود را توسط فرمهاى تهیه شده ( که هماهنگى کاملى با نرم افزار دارند ) به برنامه ریزى اطلاع دهند .
و تعمیرات کارخانجات دارو پخش در پى مى آید .( 1)
عنوان : دستورالعمل نگهدارى و تعمیرات ؛
هدف : مدون نمودن عملیات نگهدارى و تعمیرات پیشگیرانه و نیز تعمیرات اضطرارى ماشین آلات تأسیسات و تجهیزات به منظور حصول اطمینان از استمرار فرایند و همچنین نگهدارى آنها در شرایط قابل قبول ؛
دامن? کاربرد : کلیه ماشین آلات تولیدى ، تأسیسات و تجهیزات پشتیبانى تولید ؛
مسئولیتها : مسئولیت نظارت بر حسن اجراى این دستورالعمل بر عهد? مدیر فنى مهندسى میباشد .
مراحل و روش
الف – نگهدارى روزان? ماشین آلات
1-رئیس برنامه ریزى فنى ومهندسى اطلاعات بازدید و نگهدارى روزان? ماشین آلات را از طریق کاتالوگهاى مربوطه و نیز تجرب? پرسنل فنى با همکارى رؤساى بخشها و سرپرستان فنى جمع آورى مینماید .
2-او همچنین چک لیست نگهدارى روزانه ماشین آلات را از روى اطلاعات فوق با همکارى کارشناس برنامه ریزى نت و رؤساى بخشهاى فنى و مهندسى تهیه مینماید .
3-رؤساى بخشهاى فنى و مهندسى چک لیست نگهدارى روزان? ماشین آلات را جهت نصب بر روى دستگاهها به رؤساى بخشهاى تولیدى تحویل مى نمایند .
1- اطلاعات این بخش خلاصه اى است از « دستورالعمل نگهدارى و تعمیرات » کارخانه که با کد DPW1409274 ثبت گشته است .این رویه آخرین بار در تاریخ 8/8/78 مورد بازنگرى کلى قرارگرفته است .
4- رؤساى بخشهاى تولیدى برصحت انجام کار نگهدارى روزان? اپراتورهاى دستگاهها نظارت نموده و در پایان هر ماه چک لیستهاى تکمیل شده را تأیید و با همکارى ناظر بخش به رؤساى بخشهاى فنى و مهندسى تحویل مى دهند .
5- رؤساى بخشهاى فنى ومهندسى در طول ماه بر حسن انجام کار اپراتورها در خصوص نگهدارى روزانه ماشین آلات نظارت نموده و پس از دریافت چک لیستهاى ارسالى از بخش هاى تولیدى ، با همکارى سرپرستان فنى نظر خود را بر روى آن درج نموده و سپس آن را جهت رئیس برنامه ریزى فنى ومهندسى ارسال مى نمایند .
6- رئیس برنامه ریزى فنى ومهندسى پس از کنترل چک لیستهاى نگهدارى روزانه ماشین آلات ، گزارشى از وضعیت ماشین آلاتى که مکررا" داراى ایراد مى باشند تهیه و به همراه چک لیست نگهدارى روزانه ماشین مربوطه جهت مدیر فنى ومهندسى ارسال مى نماید که البته این کار را با همکارى کارشناس برنامه ریزى نت به انجام مى رساند .
7- مدیر فنى مهندسى پس از بررسى گزارش فوق ، در خصوص رفع مشکل از اینگونه ماشین آلات ، با همکارى رئیس برنامه ریزى فنى مهندسى ، اقدام به برنامه ریزى در این زمینه مى نماید.
ب- تهیه روش اجرایى نت پیشگیرانه :
رئیس برنامه ریزى فنى مهندسى :
1-اطلاعات مربوط به نگهدارى ماشین آلات را از کاتالوگ دستگاهها و نیز تجرب? پرسنل فنى و با همکارى رؤساى بخشها و سرپرستان فنى استخراج و در فرم اطلاعات نت جمع آورى مى نماید .
دسته بندی | علوم انسانی |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 153 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 27 |
گزارش کاراموزی نقش آموزش و پرورش در توسعه فردی و اجتماعی در 27 صفحه ورد قابل ویرایش
فهرست:
مقدمه
طراحی سند توسعه
نظام تحقیق و توسعه
روش اجرا
مشارکت مردمی، نیاز حتمی آموزش و پرورش
جایگاه بهره وری
بیان مساله
آموزش و پرورش و توسعه
کارکرد پرورشی مدارس در مواجهه با جرائم اجتماعی
معرفی گروه ارتقاء علمی منابع انسانی
مقدمه
طراحی سند توسعه
انقلاب فن آوری اطلاعات و ارتباطات مرزهای جغرافیایی و محدودیت های زمانی و مکانی در جهان را درنوردیده است و پدیده جهانی شدن را تحقق بخشیده و موجب تحولات شگرف در جنبه های مختلف زندگی بشر شده است؛ طوری که آلوین تافلر (1370) این عصر را، عصر دانایی نامیده است و آن را مهمترین منبع قدرت ذکر می کند.
با بررسی عوامل مؤثر بر دانایی در هزاره سوم، می توان از آموزش و نقش آن به عنوان مهم ترین و مؤثرترین ابزار برای مقابله با چالش ها یاد کرد. در عصر اطلاعات، دانایی و توسعه دانایی محور، متخصصان و صاحب نظران اجتماعی بر پی ریزی اساس و پایه های توسعه در پرتو آموزش اطلاعات مدار یا دانش محور اصرار می ورزند. بزعم آنان، برای رسیدن به توسعه دانش محور، جامعه دانایی مدار بایستی از مسیر آموزش عبور کند. توسعه دانایی مستلزم آموزش تحول یافته و دانایی آفرین است.
آموزش و پرورش مبتنی بر توسعه دانایی محور، مستلزم بررسی هایی است که برخی از آن ها برای حرکت به طرف دانایی لازم است؛ یعنی باید ظرفیت ها و روش های موجود را بررسی کنیم و ضعف های آن ها را مورد شناسایی قرار دهیم و از قوت ها و امکانات نظام های جدید مطلع شویم تا بتوانیم در جهت جامعه دانایی مدار گام برداریم. به عبارت بهتر، وقتی دیدگاه ها و الگوهای (پارادایم ها) توسعه دانایی محور را مورد مداقه قرار می دهیم، درمی یابیم که برای تحقق جامعه دانایی مدار باید زیرساخت ها و ظرفیت های بالقوه و باالفعل آن در نظام آموزشی شناسایی و مورد مطالعه قرار گیرند. همین طور باید سیستم های فعلی مبتنی بر فرایند های الگوی توسعه دانایی مدار شناسایی و به چالش گذاشته شوند و سیستم های مطلوب و جدید و سازگار با این مدل نیز مشخص گردند.
نظام تحقیق و توسعه:
عوامل و مؤلفه های درون دادی: فرهنگ پژوهش، نیرو های انسانی پژوهشگر، شبکه های اطلاعاتی و اطلاع رسانی، بودجه و اعتبارات پژوهشی، ساختار و تشکیلات پژوهش
عوامل و مؤلفه های فرایندی: نحوه سازماندهی و هدایت امور پژوهشی، نحوه اشاعه و کاربست نتایج تحقیقات انجام شده، معلمان پژوهنده، شیوه های تامین و تربیت پژوهشگر، روش شناسی پژوهش
روش اجرا:
به منظور پاسخ به پرسش های طرح و تحقق اهداف مورد نظر، مجری طرح گروه های مختلف علمی و اجرایی اعم از اساتید دانشگاه ها و صاحب نظران و کارشناسان و دست اندرکاران درون سازمانی برای هم اندیشی و استفاده از خرد جمعی برای تدوین و تهیه داده ها و استخراج و تحلیل و ترکیب اطلاعات و تصمیم گیری جمعی را تشکیل می دهد. بنابراین شورای راهبری، کمیته ها و کمیسیون های تخصصی استان به شرح زیرتشکیل می گردد:
أ- شورای راهبری سند توسعه استان:
این شورا با ترکیبی از ساستگذاران، تصمیم گیرندگان، دست اندرکار و مجریان آموزش وپرورش در شهر تهران، یکی از نمایندگان تهران در مجلس شوارای اسلامی، اعضای هیات علمی دانشگاه ها، کارشناسان آموزش و پرورش، نمایندگان سازمان های دولتی از قبیل: سازمان مدیریت و برنامه ریزی، بخش صنعت، بخش کشاورزی، بخش خدمات تشکیل می شود.
ب- کمیته تخصصی سند توسعه:
این کمیته با توجه به ماهیت و اهداف طرح متشکل از کمیسیون های ذیل می باشد:
1. کمیسیون مطالعه مؤلفه های اساسی آموزش و پرورش(نظام مدیریت و برنامه ریزی راهبردی، نظام تأمین منابع انسانی، نظام تأمین منابع مالی و مادی، نظام برنامه ریزی درسی و فن آوری آموزشی، نظام تحقیق و توسعه)
2. کمیسیون مطالعه عوامل محیطی(محیط های بین المللی- منطقه ای، محیط حقوقی، قضایی و تأمینی، محیط های اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی، محیط اداری- اجرایی دولتی و عمومی).
کمیسیون ترویج و توسعه.
مشارکت مردمی، نیاز حتمی آموزش و پرورش
با توجه به رشد جمعیت در دو دهه گذشته، کم تر کسی از ضرورت نقش مردمی و مشارکت مردمی - که می تواند مشکل گشای آموزش و پرورش ما باشد - صحبت به میان می آورد. نقشی که وظیفه تمامی آحاد جامعه است و اگر ما به آموزش و پرورش بالنده و سرافراز می اندیشیم، نمی توانیم به سادگی از این مهم بگذریم.
امروزه مشارکت در امر آموزش و پرورش وظیفه کل جامعه است، زیرا نظام های آموزشی در جهان با وظیفه بسیار بزرگ و مهم آموزش بهتر و بیش تر مواجه شده اند. در این کشاکش، آموزش در وادی تنهایی دست و پا می زند و فاقد ابزار کافی است. این در حالی است که توسعه همه جانبه هر کشوری مرهون توسعه منابع انسانی آن کشور است. در چنین شرایطی سوال این است که چگونه می توان به آموزش و پرورش مطلوب دست یافت؟ شاید بتوان گفت که هنوز هم یکی از بهترین پاسخ ها به این سوال اساسی، جوابی است که کمیسیون بین المللی توسعه آموزش و پرورش یونسکو داده است. یعنی آن که هرگاه آموختن از نظر طول دوره و از منظر تنوع مطالب کار یک عمر باشد و همچنین از نظر منابع آموزشی، اجتماعی و اقتصادی محصول تمامی جامعه می شود، در آن صورت باید از تجدیدنظر متعارف در نظام های آموزشی نیز پا را فراتر نهاده و به ترسیم یک «آرمان شهر» پرداخت، زیرا این حجم و ابعاد واقعی نبرد آموزشی فرد است. در این رهگذر باید اشاره کرد که آموزش و پرورش وظیفه کل جامعه است، در حالی که ساختار کنونی آموزش و پرورش ایران و «دولتی اندیشیدن» در این زمینه، احتمال نزدیک شدن نظام آموزشی را به یک نظام مطلوب بسیار ضعیف ساخته است. با نگاه دولتی به آموزش و پرورش و با اهداف از پیش تعیین شده و با برنامه ریزی های خطی از بالا به پایین و متکی بر بودجه دولتی و شرح وظایف سازمانی، دعوت از مردم به شکل یک پدیده صوری و نمایشی در آمده و در حقیقت حضور مردم را به گریز از صحنه بدل می گرداند.
مشارکت مردمی و شرایط تحقق
کارکرد پرورشی مدارس در مواجهه با جرائم اجتماعی
شخصیت آینده سازان در محیط تعلیم و تربیت شکل می گیرد.از دیرباز خانواده بعنوان نخستین نهاد اجتماعی و زیربنای تمام جوامع بشری تا به امروز مطرح بوده است و هر یک از اعضای خانواده بر دیگری تاثیرگذار و وابستگی و عواطف متقابلی در درون آن بوده که نوع و چگونگی آن، تاثیر بسیار مهم در شخصیت و آتیه تک تک آنان بخصوص کودکان و نوجوانان داشته است.
در گذشته در عین حالی که خانواده یک واحد اجتماعی کوچک محسوب می شد اما در جای خود پایه و اساس اجتماعات بزرگ مطرح بود تا جایی که به غیر از تعلیم و تربیت حتی امر آموزش نیز از این طریق امکان پذیر بود اما با گذشت زمان و گسترش شهرها، تاسیس کارخانه و سازمانهای مختلف، خانواده که در گذشته بار سنگینی برعهده داشت دیگر خاصیت و نفوذ خود را در زمینه آموزش و پرورش تا اندازه زیادی از دست داده است. زیرا به دلیل کثرت و تنوع مهارت ها و دانسته ها این نهاد کوچک و اجتماعی دیگر آن کشش و قدرت را ندارد تا بتواند همه معلومات را به شکل جدید به نسل نو منتقل نماید از این رو مردم و نهاد آموزش و پرورش به عنوان محیطی خاص شناخته شده است که همه افراد به دلیل آنکه از مزایای اجتماعی بهره مند شوند ملزم به گذراندن مراحل مختلف آموزشی در مدرسه هستند زیرا مدرسه نقش مهم و بسزایی در انتخاب افراد برای ایفای نقش های اجتماعی داشته و نحوه عملکرد فرد در مدرسه، طول مدت تحصیل و رشته تحصیلی در تعیین شغل و منزلت اجتماعی آینده افراد نقش بسزایی دارد.
در این مدت اما نباید مسایل تربیتی و نیازهای فردی و اجتماعی دانش آموزان را نادیده گرفت زیرا هدف از آموزش صرفا نمره گرفتن و یادگیری موقت یکسری موضوعات درسی که بعد از مدتی به دست فراموشی سپرده شود نیست بلکه سازگاری فرد با محیط و شناخت صحیح محیط خواهد بود.
امروز در سراسر دنیا آموزش و پرورش به عنوان یک پدیده فراگیر اجتماعی مطرح است و با وجود تفاوت در میان نظام های آموزشی و پرورشی القای الگوهای فرهنگی مناسب حفظ ارزشهای اجتماعی، گسترش و ترویج دانش مهارت و فنون، انتقال و حفظ میراث فرهنگی و آداب و رسوم، برای هر جامعه ای از اهمیت خاصی برخوردار است. با توجه به اهداف و وظایفی که در نظام آموزش و پرورش تمام جوامع دنبال می شود این سؤال مطرح است که آیا آموزش و پرورش در کشور ما به عنوان یک نهاد رسمی و فرهنگی، تاکنون توانسته است به اهداف مورد نظر دست یابد؟ این نهاد تا چه حدی در جلوگیری و کاهش ناهنجاریهایی که سبب ساز جرائم دانش آموزی می شود نقش داشته یا تا چه حد در بهداشت روانی نقش داشته است؟ در حالیکه روزانه شاهد اتفاقاتی هستیم که دور از انتظار است. به عنوان مثال مصرف و خرید و فروش قرصهای توهم زا، انرژی زا و شادی آفرین در بین دانش آموزان، و رد و بدل کردن آنها در راه مدرسه، مصرف و خرید و فروش موادمخدر در بین دانش آموزان دبیرستانی، بروز رفتارهای پرخاشگرانه و بیماریهای عصبی در بین دانش آموزان دختر همه نمونه هایی از رفتارهایی است که گروهی از دانش آموزان با آن مواجه هستند. یک روان شناس تربیتی در این خصوص می گوید: به طور کلی برای هر کودک و دانش آموزی که به مدرسه می رود باید دو هدف اساسی را در نظر گرفت. نخست آموزش که با استفاده از کتاب و کلاس و دیگر امکانات آموزشی انجام میشود و در مرحله بعد، پرورش و هدایت کودکان که همواره در کنار آموزش و نیز مقدم بر آن است. به شکلی که حتی تغییر و ایجاد دگرگونی بنیادی در مدارس برای تامین بیشتر و بهتر نیازهای تربیتی و پرورشی ضروری به نظر می رسد. چون در مدارس ما نیز همانند تمامی نقاط دنیا دانش آموزانی وجود دارند که اگر به موقع به آنان رسیدگی نشود و به حال خود رها شوند، رفتارهای ضداجتماعی و عدم علاقه به درس و آموزش، آنان را از مسیر طبیعی زندگی خارج خواهد کرد.
در حال حاضر مهم ترین مسایلی که عده ای از دانش آموزان با آن مواجه هستند اختلالات رفتاری، خلقی و حتی جنسی و نیز اشکالات آموزشی است که به شکل عقب ماندگی درسی ناتوانی در تمرکز حواس، بی دقتی، بی اعتنایی و بی توجهی به اطراف بروز می کند و به شکل سرپیچی و نافرمانی، قانون شکنی، گستاخی و نیز دروغگویی، فرار، سرگردانی و دیر به خانه آمدن نمایان می شود.
دسته بندی | مدیریت |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 25 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 62 |
گزارش کاراموزی نظریه سیستمها در مدیریت در 62 صفحه ورد قابل ویرایش
نظریه سیستمها به مفهوم عام خود در واقع کاملترین و جدیدترین چارچوب فکری است که بشر امروزی در راه کشف حقایق و تمیز خطا از صواب برای خود ساخته است . این منطق محصول عمر انسان متمدن است که مرحلة تکامل خود را از دوران قبل از میلاد شروع کرده است . اگر چه اصولاً پیشرفت نحوة تفکر : سیر تکاملی داشته است ، ولی به منظور توجیه موضوع از سه مرحلة جهشی به ترتیب زیر می توان سخن به میان آورد :
1ـ مرحلة منطق ارسطویی،
2ـ مرحلة منطق تجربی ،
3ـ مرحلة منطق سیستمی ،
منطق ارسطویی
منطق ارسطو یا طرز فکر ارسطویی خود در واقع سنتز یا ترکیب کاملی از منطق سقراط و افلاطون است . اساس کار سقراط ( اوایل قرن پنجم قبل از میلاد ) مبتنی بر استقرا بود ، یعنی در هر باب با بررسی موارد مختلف و جزئی تدریجاً به کلیات می رسید و پس از استقرا به شیوة قیاس می رفت که برعکس استقرا بررسی قضایا از کل به جزء است . اعتقاد بر این است که روش استدلال مبتنی بر تصورات کلی را سقراط به افلاطون و ارسطو آموخت و به همین علت است که او را مؤسس فلسفة مبتنی بر کلیات عقلی می دانند .
اساس فلسفة افلاطون ( اوایل قرن چهارم قبل از میلاد ) تقریباً در قطب مخالف طرز فکر سقراط است ، به این صورت که به نظر افلاطون محسوسات ظواهرند ، نه حقایق و گذرنده اند و نه باقی و علم (آگاهی ) بر آنها تعلق نمی گیرد ، بلکه علم به دنیای معقولات تعلق می گیرد ، به این معنی که چه مادیات مانند حیوان و جماد ، چه معنویات مانند عدالت ، ظلم و غیره اصل و حقیقتی دارند که به حواس درک نمی شوند و تنها عقل آنها را در می یابد و می توان آن را صورت یا مثال نامید و هر چیزی مثالش حقیقت دارد و آن یکی است ، مطلق و غیر قابل تعییر و فارغ از زمان و مکان و ابدی وکلی . بنابراین پدیده های اطراف ما که به ذهن میرسند پرتو یا انعکاس از مثل ( جمع مثال ) خود می باشند و نسبتشان به حقیقت مانند نسبت سایه است به صاحب سایه .
ارسطو ( 384ـ 323 قبل از میلاد ) با رد عقاید افلاطون کاملترین منطق دورة خود را ارائه داده و معروف است که ضمن رد نظریة افلاطون گفته
است :
« افلاطون را دوست دارم اما به حقیقت بیش از افلاطون علاقه دارم »
ارسطو به عنوان واضع منطق چنین ارائه طریق می نماید که چون زبان و سخن وسیلة بروز فکر و عقل انسان است ، می بایستی چگونگی الفاظ و دلالتهای آنها و ترکیبشان را برای جمله بندی معلوم کنیم تا از ابهام و اشتباه جلوگیری شود . سپستصور و تصدیق ، ذاتی و عرضی ، جزئی و کلی را مشخص نمود و ضمن ارائه معیارهای مفهومی از قبیل قضایای شرطیه و حملیه ، صغری و کبری و نحوة اخذ نتیجه وصورت بستن قیاس ، انواع برهان را تمیز داد و رموز جدل و سفسطه را باز نمود .
اساس منطق ارسطو استدلال قیاسی است ـ قیاس از سه قضیه ترکیب می شود و قضیة سوم نتیجه ای است که از دو قضیه دیگر حاصل می گردد . قضیة اول را کبری و دوم را صغری می نامند و این دو قضیه می بایستی قبلاً ثابت یا ثبت فرض شده باشند . به عنوان مثال انسان می میرد ( قضیة کبری ) ، سقراط انسان است ( قضیة صغری ) ، پس سقراط می میرد ( نتیجه ) یک نوع استدلال قیاسی است .
به طوری که ملاحظه می شود اصول استدلال قیاسی ناشی از یک نوع عمل ذهنی است که حتی ذهن هم عمل مهمی انجام نمی دهد ، زیرا نتیجه در واقع در بطن مقدمه است و به همین علت تا زمانیکه بشر در قالب منطق ارسطو فکر می کرد پیشرفت بسیار کند بود و حتی می توان گفت که رکود فکری برای بیست قرن به بشر مستولی گشت . دورة رکود فکری که قرون وسطی زمان مشخص آن است دارای خصوصیاتی به این شرح بوده است :
1ـ در این دوره کسب علم فقط در انحصا طلاب علوم دینی بود . پدیده های فیزیکی ( عینی ) برمینای عوامل متافیزیکی ( تصوری ) توجیه می شد . به وضوح کسب علم جنبة جزمی یا دگماتیستی داشت ، به این صورت که علم فقط در تایید آن چیزی که قبلاً مورد قبول قرار گشته بود ، مورد استفاده قرار می گرفت .
2ـ دانشمندان دورة قرون وسطی تصور می کردند که دانشمندان قدیم درخت علم را به حد کمال رسانیده اند و دیگر چیزی نیست که به آن اضافه کرد و وظیفة متأخرین فقط یادگیری است و برای هر کس کافی بود که در اثبات نظر خود متوسل به عقیدة یکی از گذشتگان شود و پذیرش فکر قدما به حدی آمیخته با تعصب بود که مخالفان را تکفیر و حتی اعدام می کردند ( کما اینکه در مورد گالیلة ایتالیایی چنین حکمی صادر شد ، زیرا او نظریة حرکت زمین را عرضه کرد و چون این نظر مخالف فکر قدما بود به اعدان محکوم شد ، ولی چون از نظر خود عدول نمود و توبه کرد از مرگ نجات یافت ) .
منطق ارسطویی به خاطر علل و اسبابی که در زیر اشاره می کنیم به تدریج از رونق افتاد :
1ـ اختراع دستگاه چاپ که انتشار کتاب یا وسیلة حمل و انتقال دانش را آسان نمود ،
2ـ در اثر تسلط عثمانیها بر یونان بسیاری از دانشمندان یونانی به همراه کتابهایی قدیمی به ایتالیا و دیگر نقاط اروپا مهاجرت کردند و اروپاییان مستقیماً به منابع دانش دست یافتند ،
3ـ ایجاد اختلافات مذهبی که به تأسیس مذهب پروتستان منتهی گردید و در میان تمام مردم غرب جنبشی فکری آغاز شد ،
محیط سیستم
محیط سیستم عبارت از مجموع عواملی که در خارج از سیستم قرار گرفته اند . تشخیص محیط سیستم در سیستمهای طبیعی کار ساده است ؛ مثلاً پوست بدن حد فاصل بین سیستم بدن و محیط می باشد . تشخیص محیط سیستمی چون اتومبیل نیز کار ساده ای است ، اما تشخیص محیط سیستمسازمانهای اداری و بازرگانی این جنین ساده نیست . چنانکه یک سازمان بازرسی را در نظر بگیریم ، آیا تمام افراد و وسایلی که در داخل ساختمان سازمان بازرسی قررا گرفته اند جزء سیستم و بقیه به صورت محیط سیستم خواهند بود ؟ آیا مأمورانی که جهت بازرسی محلی به شهرستانها عزیمت کرده اند و در داخل ساختمان اصلی نیستند جزء محیط می باشند ؟ آیا قضاتی که به نمایندگی سازمان بازرسی به تحقیق و جمع آوری اطلاعات مشغولند و خارج از سازمان می باشند جزء محیط می باشند ؟ به طور قطع می توان فعالیت آنان را جزء کار سازمان بازرسی محسوب نمود ، بنابراین در بررسی محیط سیستم می بایستی نظری عمیقتر و دقیقتر از توجه به مرزهای ظاهری اعمال شود .
محیط نه تنها شامل آن عواملی است که از حیطة نظارت سیستم خارج هستند ، بلکه عواملی را نیز شامل می شود که در بعضی از فعالیتهای سیستم مؤثر می باشند ؛ به عبارت ساده تر چنانچه عاملی خارج از نظارت سیستم مورد نظر باشد اما با هدفهای سیستم مربوط باشد ، در این صورت آن عامل جزء عوامل محیطی است . نظر مشتری نسبت به مصنوعات یک کارخانه مثال ساده ای در این مورد می تواند باشد .
اهمیت و هدف از نظریة سیستمها
دنیای امروز با امکانات تکنولوژی خود عوامل اجتماعی را طوری به هم در آمیخته است که مشکلات اجتماعی دیگر بر اساس روشهای فکری سنتی قابل حل نخواهد بود . سازمانهای اداری و بازرگانی در یک حالت رقابت و شتاب مسائل و مشکلات گوناگونی را می بایستی حل کنند . مشکلات موجود می بایستی به طور بنیادی بررسی و حل گردند . نظریة سیستمها که دارای قدرت ابتکاری است این توانایی را به فرد می دهد که بهترین راه حلها را بیاید . در اهمیت این نظریه همین بس که اکتشافات اخیر فضایی ، بدون استفاده از شیوه های مولد نظریة سیستمها امکان پذیر نبود . استفاده از مغزهای الکترونیکی و کلیة سیستمهای خودکار بر مبنای نظریة سیستمها استوار است . استفاده از این نظریه به خصوص برای کشورهای در حال پیشرفت و تحول حائز کمال
اهمیت است ، زیرا این کشورها نیاز به راه حل های ابتکاری مخصوص به جامعة خود را دارند ،نظری سیستمها مشکلات را بر اساس مجموع عوامل و مقتضیات محیطی بررسی نموده و راه حل ارائه می نماید . در بررسی سیستمی بیتر هدف و کارکرد یک پدیده ملاک قرار می گیرد ، نه ظاهر و ساخت آن . به عنوان نمونه چنانچه بر اساس تفکر سنتی بخواهیم تعریفی از کلاس درس بنماییم می گوییم کلاس عبارت است از محلی که معلم و شاگرد جمع می شوند . تعداد کافی میز و صندلی یا نیمکت و یک تختة سیاه موجود است و تنها وسیلة آموزش است ، با توجه به اینکه آموزش بایستی توسط معلم در کلاس انجام گیرد ، ملاحظه میشود که جهت گسترش آموزش برای جامعه ای چون ایران چه مشکلاتی در بر خواهد داشت . حال بر اساس یک دید وسیعتری که ناشی ازتفکر سیستمی است تعریفی دیگر از کلاس می نماییم . بر اساس این تعریف کلاس عبارت است از وسیله ای که شاگرد می تواند ازمعلم دانش بیاموزد . بر اساس این تعریف آموزش دیگر متکی به میز و نیمکت نیست . معلم از هر وسیله ای می تواند استفاده کند ، در این صورت است که وسایبل ارتباط جمعی به خصوص نقش تلویزیون در آموزش مورد توجه قرار می گیرد .
مثال دیگری شاید اهمیت طرز فکر سیستمی را در حل مشکلات بهتر توجیه کند . یکی از دانشمندان معتقد به نظریة سیستمها داستان جالبی بیان می کند که مؤید اهمیت نظریة سیستمها در مدیریت است . داستان بدین صورت است که دونفر از مدیران یک شرکت بزرگ دوره ای را درتحقیق عملیات می گذرانند ، در این دوره با تکنیک برنامه ریزی خطی آشنا می شوند و می آموزند که اگر انها کالاهای مختلفی در چندین کارخانه داشته باشند که باید به انبارها یا بازارهای خرده فروشی توزیع شوند ، با استفاده از این تکنیک علمی می توان هزینة حمل کالاها را به حداقل رسانید . این تکنیک دقیقاً می گوید که باید چه مقدار کالا از یک کارخانة خاص به یک انبار خاص حمل شود ، تا هزینة حمل به حداقل برسد ؛ وقتی این مدیران به شهر خود باز گشتند ، آنچنان تحت تأثیر این رشته مطالعات خود بودند که به یکی از کارمندان ریاضی دان خود مأموریت دادند تامقدمات اجرای این تکنیک را با استفاده از مدل ریاضی و کامپیوتر فراهم کند . پس از مطالعات لازم مدیران با شگفتی دریافتند که تکنیک جدید سالانه فقط رقمی در حدود پنجاه هزار دلار از هزینة حمل و نقل می کاهد ؛ حال آنکه مدیران انتظار صرفه جویی بیشتری را داشتند ، زیرا مجموع هزینه های مربوط به اجرای این تکنیک به خصوص هزینة خدمات ماشینی بیش از مبلغ صرفه جویی در هزینة حمل و نقل می شد.
دسته بندی | فنی و مهندسی |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 24 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 25 |
گزارش کاراموزی مهندسی و معماری سیستم ها در 25 صفحه ورد قابل ویرایش
چکیده
در ایجاد سیستمهایی که نمونههایی از آنها موجود است، مهندسی سیستمها به کار گرفته میشود. پیچیدگی این گونه سیستمها معمولاً کم است. اما وقتی موضوع ایجاد یک سیستم جدید یا سیستمهای پیچیده که دارای کنترلپذیری کم هستند، مطرح میشود مهندسی سیستمها پاسخگو نخواهد بود و معماری سیستمها استفاده میشود. این مقاله به معرفی معماری سیستمها، مقایسه معماری سیستمها با مهندسی سیستمها، و متدولوژی معماری سیستمها میپردازد.
کلیدواژه : معماری سیستمها؛ مهندسی سیستمها؛ ایجاد سیستمها؛ سیستمهای پیچیده؛ سیستمهای اجتماعی؛ متدواوژی
بیشتر مطالب این مقاله از رکتین (1991) و مایر و رکتین (2000) گرفته شده است.
1- مراحل ایجاد سیستمها
هر پروژهای، چه ساخت یک کلبه باشد چه یک هواپیما، با ظهور یا حضور کاربر بالقوه، یک احساس نیاز و یک مجموعه از منابع شامل منابع انسانی و فیزیکی آغاز میشود. با بررسی تاریخچه پروژهها، میبینیم که بیشتر پروژهها به عنوان تطبیق تکاملی و تدریجی ساختارهای موجود انجام میشوند. به عنوان مثال ساختار یک کشتی سالهاست که طراحی شده است. این ساختار بر پایه اصولی شکل گرفته که کمتر تغییر یافته است. آنچه تغییر میکند و تکامل مییابد تواناییهای آن ساختار از ابعاد مختلف است؛ مواد اولیه استفاده شده، قابلیتهای فنی، ظاهر و غیره. به عنوان مثال دیگر میتوان به یک سیستم اطلاعات مدیریت اشاره کرد. اصول چنین سیستم اطلاعاتی چندین سال است که پایهریزی شده است و بیشتر تلاشهای صورت پذیرفته در جهت پیادهسازی، اجرا و تکمیل آن بوده است. در چنین پروژههایی تنها اقتباس سادهای از ساختارهایی میشود که مقصود و مفهوم آنها کاملاً روشن و بدیهی است. مراحلی که در ایجاد چنین سیستمهایی طی میشود در شکل 1 آمده است (خطهای وصل کننده به عمد بدون جهتند، یعنی این فرایند رفت و برگشتی است):
اولین مشکلی که در چنین فرایند سرراستی اتفاق میافتد هنگامی است که یک نوع جدید از ساختار در راستای مفاهیم ساختار موجود مورد نیاز باشد که اصول و فناوریهای جدیدی را طلب کند. اینجاست که به یک نوع فعالیت مهندسی نیاز است (شکل 2).
هر چه ساختار پیچیدهتر میشود جریان پروژه نیز پیچیدهتر میشود. معمولاً جریان پروژههای سیستم را در قالب «مدل آبشاری » به صورت زیر نمایش میدهند (شکل 3):
در چنین فرایندی گروههای متفاوتی انجام وظیفه میکنند و مهندسین سیستم عهدهدار تطبیق عناصر ساختار در جاهایی هستند که «فصل مشترکها » نامیده میشوند.
2- پیچیدگی در سیستمها
واژه «پیچیدگی » از ابعاد گوناگون قابل بررسی است. از دیدگاه کمی و ریاضی، بهترین راه شناخت پیچیدگی آن است که آن را به مثابه یک مفهوم آماری در نظر بگیریم؛ یعنی مفهوم پیچیدگی، برحسب احتمال قرار گرفتن یک سیستم در یک حالت خاص و در یک زمان معین، به بهترین وجه قابل تشریح است. در حالی که از دیدگاه غیرکمی، پیچیدگی را کیفیت یا خاصیتی برای سیستم تلقی میکنند که در اثر تلفیق پنج عامل (رضائیان 1376، 100-102) زیر به وجود میآید:
(1) تعداد عناصر تشکیل دهنده سیستم
(2) میزان تعامل عناصر مختلف سیستم
(3) نحوه تعامل عناصر مختلف سیستم
(4) ویژگیهای هر یک از عناصر سیستم
(5) درجه نظام یافتگی ذاتی سیستم
بنابراین اکتفا به برخی از شاخصهای مذکور برای تشخیص میزان پیچیدگی، گمراه کننده است. در واقع، برای به دست آوردن یک شاخص معنیدارتر، باید علاوه بر «تعداد عناصر» و «میزان تعاملهای میان آنها»، «نحوه تعامل»، «ویژگیهای هر یک از عناصر» و «درجه نظام یافتگی سیستم» نیز مورد ملاحظه قرار گیرند. به این ترتیب، تحلیلگر میتواند با استفاده از مجموعه این پنج شاخص، به مجموعه حالتهای ممکن قابل تصور برای سیستم دست یابد. برای مثال هنگام تعیین حیطه نظارت یک سرپرست، اگر کار خیلی تکراری باشد و اعضای گروه نیز خوب آموزش دیده باشند، با فرض اینکه هیچ تلاش عمدی برای به زحمت انداختن سرپرست انجام نشود، و نسبت بالایی از تعاملهای بالقوه به تعامل بالفعل تبدیل نشود، سیستم موردنظر، سیستمی ساده تلقی میشود. البته مجموعه قوانین و رویههای موجود نیز ممکن است موجب کاهش قابل ملاحظه تعاملهای مذکور شود. بنابراین، پیچیدگی یک مفهوم نسبی است که در اثر تعامل مجموعه عوامل پنجگانه مذکور معین میشود (نه فقط برخی از آنها، نظیر «تعداد عناصر» و «میزان تعامل»). برای مثال، سرپرستی که دو متخصص انرژی (که یکی ذغال سنگ را به مثابه امیدوارکنندهترین منبع انرژی آینده در نظر میگیرد و دیگری بر مزایای انرژی هستهای تأکید دارد؛ یعنی وجود دیدگاههای متفاوت) زیر نظر وی کار میکنند، در مقایسه با کسی که حدود بیست مهندس نفت را سرپرستی میکند، با سیستمی بمراتب پیچیدهتر مواجه است.
در واقع دو عامل اول به پیچیدگی «ساختاری» و سه عامل آخر به پیچیدگی «رفتاری» سیستم اشاره دارند. آنچه که در این جا مدنظر ماست بیشتر پیچیدگی رفتاری است. در پیچیدگی ساختاری تعداد عناصر سیستم خیلی زیاد بوده و میزان تعامل بین آنها بسیار زیاد یا حتی بیشمار است. در پیچیدگی رفتاری روابط علت و معلول کاملاً روشن نیستند و نتایج کوتاه مدت و بلند مدت خیلی متفاوتند. اقدامات اعمال شده بر روی بخشهای مختلف سیستم نتایج متفاوتی دارند و ممکن است دخالتهای حساب شده و روشن، نتایج غیر قابل پیشبینی و غیر منتظره داشته باشند. رفتار کلی سیستم به سختی قابل پیشبینی است. رفتار کلی سیستم در کل قابل مشاهده نبوده و اندازهگیری آن مخرب یا غیر قابل انجام است. به سختی میتوان پیچیدگی رفتاری را بر اساس قوانین حاصل از نظریات بیان نمود چرا که داده کافی و پایا وجود ندارد (ساسمن 2000).
برای مثال، قوانین و مقررات مدون حاکم بر نحوه تعامل عناصر سیستم و عوامل تعیین کننده ویژگیهای آن عناصر، بر میزان پیچیدگی سیستم اثر میگذارند. برخی برای سنجش میزان پیچیدگی یک سیستم از دو عامل یا معیار «تعداد عناصر تشکیل دهنده سیستم» و «میزان تعامل عناصر مختلف سیستم» استفاده میکنند که ممکن در برخی موارد سطحی و گمراه کننده باشد. اگر کسی بررسی خود را به این دو بعد محدود کند، به مسیری هدایت میشود که ممکن است موتور ماشین سواری را در شمار سیستمهای بسیار پیچیده قرار دهد. زیرا موتور ماشین از تعداد قطعات زیادی تشکیل شده و به همین میزان نیز میان اجزای آن تعامل وجود دارد. همچنین براساس این دو شاخص پیچیدگی، تعامل میان دو نفر انسان (یک سیستم اجتماعی)، در شمار سیستمهای بسیار ساده قرار میگیرد زیرا این سیستم فقط دو عنصر دارد و میان آنها فقط دو رابطه تعاملی قابل تصور است. در صورتی که اگر فرد مذکور، در تحلیل خود به نقش سه عامل دیگر مؤثر بر پیچیدگی (یعنی «نحوه تعامل عناصر مختلف سیستم»، «ویژگیهای هر یک از عناصر» و «درجه نظام یافتگی ذاتی سیستم») نیز توجه کند، به نتیجه دیگری خواهد رسید. در مورد موتور ماشین، تحلیلگر مشاهده خواهد کرد که میزان تعامل موجود میان قطعات آن، از قوانین و توالی معینی تبعیت میکنند و ویژگیهای عناصر آن از پیش تعیین شدهاند. بدین ترتیب با استفاده از این پنج شاخص پیچیدگی، تحلیلگر متوجه میشود که موتور ماشین در واقع یک سیستم بسیار ساده است در حالی که سیستم «تعامل میان دو انسان» که به ظاهر ساده به نظر میرسید، در واقع سیستم بسیار پیچیدهای است زیرا ویژگیهای هیچ یک از عناصر آن، از پیش قابل تعیین نیستند. از آنجا که احتمال شرطی بودن رفتار آنها، علیرغم وجود برخی قوانین ثابت در مکالمه و تعامل، بسیار کم است، نتیجه نهایی تعامل یا گفتگو قابل پیشبینی نیست زیرا عناصر این سیستم در رعایت یا عدم رعایت آداب معاشرت، آزادی عمل دارند و درجه قابلیت پیشبینی حالت نهایی برخورد آنها، بسیار پایین است. بنابراین، تحلیلگر متوجه میشود که این سیستم دو نفره، در واقع یک سیستم بسیار پیچیده است.
3- پیچیدگی و کنترلپذیری (رضائیان 1376، 80-83)
در صورتی که ویژگی «میزان پیچیدگی» را مبنای طبقهبندی سیستمها فرض کنیم، مجموعهای مشتمل بر سیستمهای ساده، سیستمهای پیچیده، و سیستمهای بسیار پیچیده قابل تشخیص خواهد بود.
سیستم ساده، سیستمی است که تعداد اجزای تشکیل دهنده آن کم بوده و روابط محدودی میان آنها برقرار باشد در حالی که سیستم پیچیده، سیستمی است که دارای اجزای بسیار زیاد و به هم وابستهای باشد و سیستم بسیار پیچیده نیز سیستمی است که شناسایی و تشریح دقیق اجزاء و ویژگیهای آن، امکانپذیر نباشد.
ویژگی دوم (قابلیت پیشبینی) با ماهیت سیستم از حیث «میزان قطعی بودن یا احتمالی بودن»، سر و کار دارد. در این مورد، دو وضعیت قابل تصور است: در وضعیت اول، اجزای سیستم به گونهای کاملاً قابل پیشبینی با یکدیگر تعامل دارند در حالی که در وضعیت دیگر، رفتار سیستم قابل پیشبینی نیست، ولی ممکن است آنچه اتفاق میافتد، قابل پیشبینی باشد.
همانگونه که ملاحظه میشود در سیستمهای پیچیده اجتماعی عوامل متعدد بیرونی وجود دارند که بر فرایند ایجاد سیستمها تأثیر میگذارند. عوامل اجتماعی و سیاسی، پایایی و عناصر جهان واقعی به جریان اصلی ایجاد سیستمها وصل شدهاند. در این شکل هر چه ضخامت خط بیشتر باشد نشان دهنده ارتباط بیشتر و قویتر است.
معماری معمولاً با تولید یک توصیف ذهنی یا نوشتاری مجرد (یک مدل) از سیستم و محیطش آغاز میشود. گامها و شاید سالهای زیادی بین این تجرد و ارزیابی نهایی وجود دارد. دقیقاً قبل از اینکه ارزیابی کامل شود، سیستم با جهان واقعی روبرو میشود. عدم آگاهی از این که جهان واقعی میتواند کاملاً متفاوت از مدل مفهومی معمار از جهان باشد خیلی از ساختارهای پیش از این عقلایی را با مشکل مواجه ساخته است.
فرضیات تست خواهند شد و شاید ناقص شناخته شوند. نظریهها، ایدهها و طرحها تست خواهند شد. جهانی که سیستم در آن به وجود خواهد آمد احتمالاً در هنگام ساخت سیستم تغییر خواهد کرد.
کار یک معمار سیستم این است که ساختاری در شکل یک سیستم از جهان بدساخت یافته و ذاتاً نامحدود از نیازهای بشری، فناوری، اقتصاد، سیاست، مهندسی و امور صنعتی تولید نماید. معمار سیستم باید اصول مهندسی که هر ساختار بر آن بنا میشود را بداند. در این راه تجربه و قدرت تشخیص ضروری است و معمار باید بینش حاصل از تجارب قبلی را کسب نماید. مسئله معمار این است که پیچیدگی را به درجهای قابل کنترل کاهش دهد، خصوصاً تا جایی که بتوان آن را با فنون قدرتمند تحلیل مهندسی بررسی نمود. تنها باید کارکردهای ضروری را مد نظر قرار داد. به منظور داشتن جوابهایی در حدود عملی، باید محدودیتهایی را بکار بست. بنابراین معمار یک «مهندسی عمومی» نیست بلکه متخصص در کاهش پیچیدگی، عدم قطعیت و ابهام به مفاهیم عملی است.
از جهت نظری سیستمها دارای مرز مشخصی نیستند یا به عبارت دیگر مرز ندارند. اما در عمل در مطالعه سیستمها مرزی برای سیستم تعریف میکنند. این کار برای سیستمهای پیچیده خیلی مشکلتر بوده و حتی ممکن است نشدنی باشد. یکی از تفاوتهای معماری با مهندسی و روش علمی در این نقطه اتفاق میافتد. در مهندسی مرز تعریف شده خوبی برای سیستم یا مسئله سیستم تعریف میکنند و سپس یک راه حل محدود شده و مشخص ارائه میکنند.
دسته بندی | کامپیوتر و IT |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 32 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 32 |
گزارش کاراموزی مهندسی نرم افزار در 32 صفحه ورد قابل ویرایش
فهرست مطالب
عنوان صفحه
چکیده 1
مقدمه 1
مهندسی نرم افزار 3
چرا نرم افزار مهندسی می گویند ؟ 4
هدف 4
تواناییهای فارغ التحصیلان 5
ماهیت 6
گرایش های مقطع لیسانس 8
آینده شغلی 8
توانایی های جسمی و ........... 9
وضعیت نیاز کشور به این رشته در حال حاظر 10
نکات تکمیلی 11
مهندسی و معماری سیستم ها 12
منابع 33
چکیده:
پیچیدگی و سرعت تحولات اقتصادی در دنیا، شاخص ها و ملزومات قرار گرفتن در عرصه رقابت و بهینه سازی ساختار تولید و اجرایی را در سازمان ها دچار تغییرات و دگرگونی های بسیاری کرده است. سازمان ها برای باقی ماندن در عرصه رقابت های بازار و هماهنگ سازی خود با شرایط بازار و افزایش تطابق پذیری باید راه کارها و ابزارهای جدیدی را جستجو کنند. از مهمترین ویژگی های سازمان ها در عصر جدید می توان به لزوم پویایی و انعطاف پذیری بالای آنها اشاره کرد. سازمان های پیشرو می دانند که راه جل های امتحان شده برای یک کسب و کار خاص هر چند هم موفق، نمی تواند دربرگیرنده شرایط مناسبی برای سایر کسب و کار ها باشد بنابراین آنها سعی می کنند به جای تقلید و تکرار با شناخت دقیق و موشکافانه محیط درونی و بیرونی سازمان بتوانند چالش های اساسی کسب و کار خود را شناسایی کنند و بر اساس آن راه حل های کارا و مناسبی را درپیش بگیرند.
هر سازمانی برای حرکت رو به رشد و دستیابی و حفظ تعالی و پویایی در بخش های مختلفش نیازمند یک طرح و برنامه کلی است که باید دربرگیرنده چالش ها و مسائل اساسی پیش روی سازمان از بدو تاسیس تا رسیدن به اهداف مقطعی و اصلی باشد. چنین سند و مکتوبی که معرف اصول و راهکارهای توسعه سازمان محسوب می شود و بر حسب نیاز در اختیار افراد مرتبط با آن در سازمان قرار می گیرد برنامه جامع کسب و کار می گویند. همچنین نباید فراموش کرد که در بدو شروع به کار سازمان ها و یا در مراحلی که باید بخش های جدیدی راه اندازی شود و یا پروژه های جدیدی تعریف شود برنامه جامع کسب و کار سازمانی می تواند کمک خوبی برای جذب کمک های مالی سازمان ها و ارگان های مختلف باشد. در این مقاله سعی شده است تا اصول و ساختار مورد نیاز برای نوشتن یک برنامه جامع کسب و کار سازمانی ارائه شود. شایان ذکر است که این اصول کلی در رابطه با هر کسب و کاری قابل استفاده و کاربردی است.
همانطور که هر کارشناس فروش خبره ای می داند، شما مجبور هستید همه چیز را درباره محصولات و خدمات خود برای ترغیب دیگران به خرید آن بدانید.
طرح جامع کسب و کار باید مدام در جریان کار مورد بررسی و بازنگری قرار گیرد. رشد مناسب کسب و کار در گروه تهیه یک طرح جامع مناسب ، پویا و آینده نگرانه برای کسب و کار است.
مقدمه:
برنامه کسب و کار یا طرح توجیهی برای یک پروژه یا فعالیت تجاری در هر سازمان اقتصادی بزرگ و شرکت کوچکی به عنوان یک سند اصلی تلقی می شود که مقیاسی خواهد بود برای کارمندان و مدیران تا به واسطه آن بتوانند میزان موفقیت های خود و شرکت را بسنجند و برای فعالیت های آتی خود تصمیم گیری کنند. این برنامه بر اساس توانایی های شرکت در نیروی انسانی, تجهیزات و سرمایه تهیه می شود.
به عنوان مثال داشتن یک برنامه کسب و کار مناسب هنگام ارائه تقاضای دریافت وام ازموسسات اعتباری همچون بانک ها نقش موثری در تصمیم گیری آنها برای حمایت از شرکت شما و پروژه های در دست اجرای شما دارد. در ادامه با اطلاعات مورد نیاز برای تهیه یک برنامه کسب و کار آشنا می شویم.
برنامه کسب و کار برای گروهی که تلاش می کند یک ایده را به یک محصول تبدیل کند و یک شرکت بوجود آورد یک نیاز مبرم به شمار می رود.
برنامه کسب و کار شامل صفحاتی است که در آن اطلاعات تشریحی و مالی مختلفی گنجانده شده است. ساختار بخش تشریحی در واقع حکم بدنه اصلی برنامه کسب و کار را دارد که شامل بیش از 150 سوال اصلی منقسم به چندین قسمت است.
شما می توانید کار خود را از هریک از بخش ها به غیر از بخش خلاصه مدیریتی که باید در انتهای کار تکمیل شود آغاز کنید. به دنبال سوالاتی بگردید که در کسب و کار شما به آنها توجهی نشده است. زمانی که کار نوشتن پیش نویس را به پایان رساندید مجموعه ای از اطلاعات مختلف در مورد برنامه کسب و کار خواهید داشت که باید به صورت منظم آنها را کنار هم قرار دهید تا منظور نهایی از برنامه کسب و کار حاصل شود.
ارزش اصلی طراحی یک برنامه کسب و کار دست یابی به محصول نهایی نیست بلکه هدف اصلی قرار گرفتن فرآیند تحقیق و تفکر درباره کسب و کار در یک مسیر سیستماتیک است. کار طراحی به شما کمک می کند با دقت بسیاری به همه شرایط کسب و کار فکر کنید و درباره آنچه کاملاً از آن مطمئن نیستید مطالعه و تحقیق کنید. انجام این فرآیند زمان بر خواهد بود اما مانع از هزینه های ناشی از خطاهای احتمالی آینده می شود.
مهندسی نرمافزار
مهندسی نرم افزار پیشهای است که به یاری دانش رایانه و دیگر فناوریها و روشها به آفریدن و نگاهداری نرم افزار رایانهای می پردازد. نرم افزار هایی نظیر tool ها یا سیستم عامل و ...
مسئله اصلی مهندسی نرمافزار تولید نرمافزار براساس:
الزامات تعیین شده
در زمان تعیین شده
در محدوده? بودجه پیشبینی شده است.
چرا نرم افزار را مهندسی می گویند ؟
به این دلیل که مهندسی نرم افزار یعنی بکار گیری یکسری تکنیکها و قواعد معتبر مهندسی به منظور تولید محصول قابل اطمینام و مقرون به صرفه .
همانگونه که سایر رشته های مهندسی نیر چنین هستند یعنی از یکسری اصول و تکنیکها استفاده می کنند تا به یک محصول برسند .
نکته ای که مهم است و خیلی ها به آن توجه ندارند تفاوت مهندسی نرم افزار و برنامه نویسی است . برنامه نویسی فقط بخش کوچکی از چرخه حیات یک نرم افزار را تشکیل می دهد که آن هم وظیفه مهندس نرم افزار نمی باشد .
در مورد نرم افزار هم مانند سایر رشته های مهندسی در مورد یک پروژه زمانبندی ُمدیریت و کنترل پروژه"ُ تولید و ... را داریم
گرایش های مقطع لیسانس:
رشته مهندسی کامپیوتر در مقطع کارشناسی دارای دو گرایش سخت افزار و نرم افزار است که البته این دو گرایش در مقطع کارشناسی تفاوت قابل توجهی با یکدیگر ندارند.
"گرایش سخت افزار در برگیرنده فعالیت های آموزشی، پژوهشی و صنعتی در خصوص قطعات، بردها، تجهیزات و در نهایت سیستم های کامپیوتری در مقیاس های مختلف است و یکی از شاخه های مهم آن به نام معماری کامپیوتر (طراحی و ساخت کامپیوتر) می باشد."
"هدف از گرایش نرم افزار کامپیوتر، آموزش و پژوهش در زمینه زبانهای مختلف برنامه نویسی، سیستم های عامل مختلف و طراحی انواع الگوریتم ها می باشد."
آینده شغلی، بازار کار، درآمد:
با توجه به گسترش روزافزون دنیای کامپیوتر امروزه بیش از هر زمان دیگری نیاز به متخصصان کامپیوتر احساس می شود. امروزه یک مهندس کامپیوتر اگر علاقمند به کار باشد، هیچ وقت با مشکل بیکاری روبه رو نمی شود. به خصوص مهندسین نرم افزار فرصت های شغلی بیشتری داشته و برای کارکردن نیاز به امکانات و تجهیزات زیادی ندارند. فرصت های شغلی این رشته به حدی گسترده و متعدد است که نه تنها فارغ التحصیلان این رشته به راحتی جذب بازار کار می شوند بلکه دانشجویان دو سال آخر این رشته نیز می توانند وارد بازار کار شده و فعالیت کنند. برای مهندسین سخت افزار هم امکان کار در شرکتهای تولید کننده قطعات و دستگاهها و مراکز صنعتی – تولیدی بسیار فراهم است و از نظر سطح درآمدی هم با توجه به دانش و پشتکار شخصی در حد قابل قبول و ایده آلی قرار دارند. از طرفی با توجه به استفاده روزافزون از شبکه اینترنت زمینه کار در این موضوع نیز بسیار مهیاست.
توانایی های جسمی، علمی، روانی و ... مورد نیاز و قابل توصیه
توانایی علمی: یک مهندس کامپیوتر باید سخت کوش و با پشتکار باشد چون رشته کامپیوتر رشته پویایی است و همیشه باید اطلاعاتش به روز بوده و به دنبال فراگرفتن مطالب جدید باشد. مهندس کامپیوتر باید پایه ریاضی قوی داشته و توانایی اش در زمینه فیزیک خوب باشد. همچنین لازم است فردی خلاق باشد تا بتواند مسایل را از راههای ابتکاری حل کند.
علاقمندیها: مهندس کامپیوتر نرم افزار و سخت افزار باید به یادگیری و مطالعه علاقمند باشد تا پیشرفت در خور توجه داشته باشد. همچنین باید از جستجو و کاوش در مدارها و ریزساختارها استقبال کند و به کار با کامپیوتر علاقه داشته باشد.
توانایی مالی: با توجه به توضیحات گفته شده داشتن یک دستگاه کامپیوتر برای یک مهندس کامپیوتر امری ضروری به نظر می رسد ولی این گونه نیست که بدون داشتن کامپیوتر دانشجویان از ادامه تحصیل و پیشرفت باز بمانند.
وضعیت نیاز کشور به این رشته در حال حاضر:
رشته کامپیوتر که باعث جهانی شدن اطلاعات و ارتباطات شده است ، رشته روز و رشته آینده است تا جایی که پیش بینی می شود تا 10 سال دیگر در کشورهای پیشرفته مردم همان قدر که بر نیروی برق وابسته هستند به شبکه اینترنت وابسته خواهند شد. با توجه به توضیحات گفته شده روند رو به رشد استفاده از کامپیوتر در زندگی روزانه اشتغال و موقعیت کاری برای فارغ التحصیلان این رشته فراهم است تا در قالب شرکتهای تولیدکننده نرم افزار، شرکتهای تولیدکننده قطعات، مراکز صنعتی – تولیدی، شرکتها و موسسات خدماتی، مراکز آموزشی و ... مشغول به کار شده و فعالیت کنند. با توجه به پیشرفت کند ایران نسبت به جامعه جهانی کامپیوتر در سالهای اخیر نیاز به مهندسین خلاق و کوشا در این زمینه کاملاً احساس می شود.
روند رو به رشد استفاده از کامپیوتر در محافل عمومی و خصوصی، استفاده گسترده از شبکه اینترنت و زمینه های مرتبط با آن، فراهم آمدن شرایط آموزش و تجارت الکترونیک همه و همه دست به دست هم داده اند تا از اکنون چشم انداز روشنی نسبت به آینده این رشته وجود داشته باشد به نحوی که فعالان در این زمینه از آینده معلوم و مطمئنی برخوردار خواهند بود. تنها نگرانی به قسمت نرم افزار مربوط می شود که باید مهندسان خلاق ایرانی اقدام به تهیه نرم افزارهای گوناگون و کارآمد کرده تا تنها مصرف کننده صرف نباشیم.
- پیچیدگی در سیستمهای اجتماعی
سیستمهای اجتماعی، سیستمهای بسیار پیچیدهای از جنبه ساختاری و رفتاری هستند. انسان به همراه نقشهای خود، اصلیترین جزء این گونه سیستمهاست. هر سیستم اجتماعی شامل تعداد قابل ملاحظهای از افراد، گروه و واحدهای سازمانی است که از جنبههای مختلفی با هم دیگر تعامل دارند. فرهنگ، ارزش، اعتقادات، مسائل سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، و حرفهای چیزهایی است که بر نحوه تعامل بین آنها تأثیر میگذارد. اثرات ناشی از این عوامل و نحوه تعاملات حاصل به سختی قابل بررسی است. عناصر سیستمهای اجتماعی از پویایی زیادی برخوردارند. سیستمهای اجتماعی کمتر نظم یافته هستند و به مرور زمان تغییر میکنند. اهداف سیستمهای اجتماعی در طول زمان دستخوش تغییر میشوند. به عنوان یک سیستم باز، محیط سیستمهای اجتماعی تأثیر زیاد بر آن میگذارد و تشخیص این تأثیر دشوار است. اطلاعات در مورد شرایط سیستم کم یا غیرقابل دستیابی است. مسائل سیستمهای اجتماعی چند بعدی، مهم و وابسته به یکدیگر هستند.
شرایط فوق عموماً در سیستمهای اجتماعی وجود دارند اما میزان پیچیدگی در بین سیستمهای اجتماعی متفاوت است. به عنوان مثال، پیچیدگی در یک سازمان بوروکراتیک کمتر از پیچیدگی یک سازمان نوآورانه است و پیچدگی یک جامعه خیلی بیشتر از پیچیدگی یک سازمان معمولی است. آنچه که در اینجا مد نظر ماست سیستمهای اجتماعی بسیار پیچیده هستند که کاهش پیچیدگی آنها دشوار یا غیر ممکن است.
5- ایجاد سیستمهای پیچیده
آنچه در مورد مراحل ایجاد سیستم در بخش 1 گفته شد مراحل عمومی همه سیستمها بود. اما در سیستمهای پیچیده این مراحل به تنهایی نمیتوانند پاسخگوی ما باشند. در سیستمهای پیچیده ممکن است نیازها و مسائل به خوبی تعریف نشده باشند. سفارش دهنده سیستم تصویر و آگاهی کامل از آنچه که مطلوب اوست ندارد. نیازهای وی ممکن است با هم سازگار نباشند. ساختار سیستم مانند سیستمهای معمول تعریف شده نیست. مفاهیم و مبانی سیستم موجود نیستند یا مدون نشدهاند. روشهای کمی و استفاده ازروشهای تحلیلی نمیتواند همه ابعاد سیستم را مورد بررسی قرار دهد چرا که خیلی از عناصر، ویژگیهای آنها و تعامل آنها با دیگر عناصر دارای مبانی روشن، تعریف شده و کمی نیستند. مهندسی سیستم نمیتواند به صورت کامل مفاهیم و مبانی سیستم را تعریف و تدوین نماید. خروجیهای سیستم به سادگی قابل پیشبینی نیستند. عوامل اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فناورانه زیادی بر سیستم تأثیر میگذارند.
شرایط فوق باعث میشوند در کنار توسعه مهندسی سیستمها، حوزه معماری سیستمها نیز شکل گرفته و توسعه یابد که ریشه در مقایسه مهندسی ساختمان و معماری ساختمان و رابطه بین آنها دارد. مهندس ساختمان با استفاده از اصول مهندسی سعی در ارائه طرحی دارد که دارای ویژگیهای فنی و کاربری مورد نیاز بوده و نکات مهندسی در آن رعایت شده باشد. اما معمار ساختمان سعی در ارائه ساختاری دارد که تا حد ممکن منطبق بر نیاز مشتری باشد و عوامل اقلیمی، فرهنگی، زیباشناختی، همخوانی با محیط و غیره در آن رعایت شده باشند. بخشی از کار معمار ساختمان هنری و ذهنی است که از تجربه، شناخت و بینش حاصل شده است و جنبه کمی و مهندسی ندارد.
6- معماری سیستمها
معماری در پاسخ به مسائل بسیار پیچیدهای ظاهر میشود که نمیتوانند با استفاده از قواعد و رویههای از پیش وضع شده حل شوند. تعریف کلاسیک معماری عبارتست از «طرحریزی و ساخت ساختارها». اگر واژه «ساختار» در سطح وسیعتری شامل آرایشها و ترکیبها، چارچوبها و شبکهها و سیستمها فرض شود آنگاه معماری سیستمها، طرحریزی و ساخت سیستمهاست. معماری سیستمها ترکیبی از اصول و مفاهیم سیستمها و معماری است. به بیان دیگر معماری سیستمها، نظریه سیستمها و مهندسی سیستمها را با نظریه، رسم و رسوم و حرفه معماری ترکیب میکند. هسته معماری در مفهومسازی4 سیستم است. در زیر مقایسهای بین واژگان معماری و مهندسی شده است:
دسته بندی | صنایع |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 25 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 24 |
گزارش کاراموزی مهندسی صنایع و سیستم ها در 24 صفحه ورد قابل ویرایش
مقدمهای بر مهندسی صنایع و سیستمها
چکیده
در این مقاله تاریخچه شکلگیری و تکامل مهندسی صنایع و تغییر آن از مهندسی صنایع سنتی به مهندسی صنایع و سیستمها شرح داده میشود. مهندسی صنایع و سیستمها، تعریف و جایگاه آن در سازمان بررسی میشود. در پایان به برخی از فعالیتهای مهندسی صنایع و سیستمها اشاره میشود. تاریخچه مهندسی صنایع، سیر شکلگیری مهندسی صنایع تا جنگ جهانی دوم، تکامل مهندسی صنایع بعد از جنگ جهانی دوم، ارتباط مهندسی صنایع با مدیریت، تحقیق در عملیات، مهندسی سیستم، علوم کامپیوتر، علم آمار، علم مدیریت، مهندسی فاکتورهای انسانی، رشته مهندسی صنایع و سیستمها، تعریف مهندسی صنایع، نقش مهندسی صنایع و سیستمها در سازمان، حوزههای فعالیت مهندسی صنایع و سیستمها شامل مطالعات امکانپذیری، استقرار کارخانه یا سازمان، طرحریزی واحدهای صنعتی و خدماتی، برنامهریزی حمل و نقل، جانمایی بخشها، ارزیابی کار و زمان، کنترل موجودی، برنامهریزی تولید، سیستمهای برنامهریزی مواد موردنیاز، برنامهریزی نگهداری و تعمیرات، کنترل کیفیت، مدیریت و کنترل پروژه، برنامهریزی نیروی انسانی و سیستمهای حقوق و دستمزد، مهندسی فاکتورهای انسانی و سیستمهای اطلاعات از جمله مباحث این مقاله هستند.
1- تاریخچه مهندسی صنایع
1-1- سیر شکلگیری مهندسی صنایع تا جنگ جهانی دوم
اولین فعالیتهای مهندسی صنایع مربوط به اقتصاددانهای کاربردی و صنعتگرها است که در حدود سالهای 1800 در انگلستان شکل گرفت. آدام اسمیت ، اقتصاددان معرف اسکاتلندی، در سال 1776 در کتاب ثروت ملل ایده تقسیم کار را برای بهبود بهرهوری مطرح کرد. پیادهسازی این ایده روی فعالیت سوزن سازی در یک کارگاه نشان داد که با تقسیم فعالیت به چهار عملیات جداگانه، خروجی 5 برابر افزایش یافت. وقتی که یک کارگر تمام فعالیت را انجام میداد در هر روز 1000 سوزن تولید میکرد ولی وقتی 10 کارگر به چهار فعالیت تخصصی و جداگانه گمارده شدند میتوانستند 48000 سوزن تولید کنند. علاوه بر اینکه ظرفیت تولید افزایش یافت، اسمیت نشان داد که با این ایده هزینه ساخت نیز کاهش مییابد. اسمیت علت کاهش هزینه ساخت را چنین بیان کرد:
انجام یک کار توسط یک نفر به صورت مکرر باعث به وجود آمدن مهارت خاص در آن فرد برای انجام آن کار میگردد بنابراین میتواند در زمان کمتری آن را به پایان رساند.
صرفهجویی در زمان از دست رفته کارگر برای تغییر از یک کار به کار بعدی
اختراع ابزار جدید و مخصوص برای انجام هر یک از کارها
چارلز ببج در تکمیل ایده اسمیت بیان کرد که با گماردن هر کارگر به یک کار خاص، دیگر به مهارت و تجربه زیاد در کار ساخت و تولید نیاز نبوده و نرخ پرداخت به کارگران نیز میتواند کمتر باشد و بدین شکل هزینه تولید کاهش مییابد. وی نتیجه یافتههای خود را در سال 1835 با عنوان «اقتصاد ماشینآلات و سازندگان » ارائه نمود.
در تولید ماشین بخار توسط ماتئو بولتون و جیمز وات ، استفاده از سیستمهای مدیریت شامل استانداردها، روشهای پیشبینی، استقرار کارخانه، طراحی کارخانه و سیاستهای حقوق و پاداش در شکل ابتدایی خود برای کمک در هدایت، مدیریت و کنترل کارخانه آغاز شد.
توسعه مهندسی صنایع در آمریکا در سالهای اول 1900 توسط فردریک تیلور ، پدر مهندسی صنایع، آغاز شد. بر خلاف آدام اسمیت و چارلز ببج که نظریهپرداز و نویسنده بودند، تیلور کسی بود که از طریق انجام فعالیتهای صنعتی و بر اساس آزمایش به توسعه اصول و مفاهیم پرداخت و توجه خود را روی روشهای علمی انجام کار و مدیریت یک واحد تولیدی متمرکز ساخت. تا قبل از تیلور کارها بر اساس حسابهای سرانگشتی انجام میشد و از استانداردهای علمی، برنامهریزی مدیریتی و رویههای تحلیل خبری نبود. هدف تیلور تغییر این وضعیت به شرایطی بود که نشان دهد مدیریت یک فعالیت علمی است و نه یک فعالیت اتفاقی و باری به هر جهت. وی چهار خطمشی زیر را مورد توجه قرار داد:
برای هر عنصر کاری یک پایه علمی توسعه دهید و آن را جایگزین روشهای سرانگشتی کنید.
برای هر کار، بهترین کارگر را انتخاب کنید به جای اینکه کارگر خود، کار خود را انتخاب کند.
کار را به طور مساوی بین مدیریت و نیروی کار تقسیم کنید به طوری که هر یک وظایف و مسئولیت متناسب با خود را دارا باشد.
روح همکاری بین مدیریت و نیروی کار را توسعه دهید به طوری که کار بر اساس خطمشی اول و دوم انجام پذیرد.
در راستای هدف تیلور (یعنی مدیریت علمی) افراد دیگری از جمله گیلبرت و گانت به توسعه روشهای علمی و سیستماتیک برای مطالعه و اندازهگیری کار، برنامه ریزی و زمانبندی تولید پرداختند. تا پیش از سال 1930 رشد چشمگیری در توسعه مهندسی صنایع ایجاد شد و حوزههایی تحت عناوین زیر شکل گرفت:
روشهای کار
اندازهگیری کار
طراحی کارخانه
سیستمهای پاداش و حقوق
ارزیابی کار
تئوری سازمان
فاکتورهای انسانی
برنامهریزی و کنترل تولید
تا اواخر سالهای 1940، توسعه مهندسی صنایع بر اساس روشهای سنتی که توسط تیلور، گانت و گیلبرت پایهگذاری شده بود ادامه یافت. فلسفه وجودی مهندسی صنایع با توجه به نگرش و هدف به وجودآورندگان آن، ارائه راهحلهای مؤثر و کارا برای مسائل مربوط به طراحی، تحلیل و ارزیابی بود.
1-2- تکامل مهندسی صنایع بعد از جنگ جهانی دوم
شکلگیری مهندسی صنایع به همراه تدوین فلسفه وجودی، مفاهیم، اهداف و مشخص شدن حوزههای کاربرد از یک طرف و از طرف دیگر ظهور حوزههای جدید قابل کاربرد در مهندسی صنایع طی سالهای جنگ جهانی دوم و بعد از آن، مهندسی صنایع را به حوزهای تبدیل نمود که دارای معانی متفاوت نزد افراد مختلف بود. بهترین روش درک مهندسی صنایع جدید، درک چگونگی ارتباط آن با دیگر حوزههاست. معمولترین حوزههای مرتبط با مهندسی صنایع عبارتند از: مدیریت، علوم کامپیوتر، علم آمار، تحقیق در عملیات، علوم مدیریت ، مهندسی فاکتورهای انسانی و مهندسی سیستمها. در ادامه هر یک از حوزههای اشاره شده، شرح داده شده و با مهندسی صنایع مقایسه میشوند.
-6- ارزیابی کار و زمان
یک بخش تولیدی از یک کارخانه را در نظر بگیرید. این بخش سیستمی متشکل از نیروی انسانی، فضای فیزیکی، تجهیزات و ماشینآلات، مواد اولیه یا مواد در جریان ساخت، انرژی و اطلاعات است. ظرفیت این بخش تولیدی به چه میزان است؟ آیا این ظرفیت میتواند افزایش یابد؟ چگونه میتوان ظرفیت تولید بخش را افزایش داد؟ آیا از صنایع موجود در این بخش (نیروی انسانی، فضا، تجهیزات و ماشینآلات، مواد، انرژی و اطلاعات) به شکل بهینه استفاده میشود؟ چه بهبودهایی میتوان در این بخش ایجاد کرد؟
ارزیابی کار و زمان (مطالعه کار و زمان سنجی)، توالی عملیات، تعادل خط تولید و مونتاژ، استقرار بهینه تجهیزات، برنامهریزی حمل و نقل درون بخشی، طراحی بهینه ایستگاههای کاری، طراحی و استقرار انبارهای واسط از جمله مباحث مهندسی صنایع و سیستمها هستند که میتوانند در بهبود یک بخش تولیدی بکار گرفته شوند.
4-7- کنترل موجودی
فرض کنید در کارخانه شما برای تولید محصولات مختلف از مواد اولیه مختلف و به مقادیر متفاوت استفاده میشود؟ تولید شما تا زمانی ادامه خواهد داشت که مواد اولیه موجود باشد؟ برای حذف وقفههای تولید (که خود هزینههایی در بر دارد) چه میکنید؟ آیا میزان زیادی از مواد اولیه را انبار میکنید تا برای مدت قابل ملاحظهای مطمئن باشید که تولید ادامه خواهد داشت؟ آیا هزینههای انبارداری افزایش نخواهد یافت؟ آیا فضای انبار به قدر کافی موجود است یا اینکه به صورت دورهای سفارش مواد اولیه میدهید؟ در این صورت آیا هزینههای سفارش بالا خواهد بود؟ چه سیاستی را باید اتخاذ نمود تا حداقل هزینه را در بر داشته باشد؟ علاوه بر مواد اولیه، موجودی قطعات یدکی تجهیزات و ماشینآلات به چه میزان باید باشد؟ میزان استفاده از قطعات یدکی در سال چیست؟
با استفاده از تکنیکهای کنترل موجودی میتوان به پرسشهای فوق پاسخ داد. تعیین میزان سفارش اقتصادی، ذخیره احتیاطی، طول دوره سفارش از جمله مواردی هستند که با استفاده از این تکنیکها تعیین میگردند.
4-8- برنامهریزی تولید
هدف واحدهای تولیدی پاسخگویی به تقاضای بازار مصرف است و تغییر تقاضای مصرف تأثیر مستقیم بر تولید واحدها خواهد داشت. برای هماهنگی با تقاضای بازار چه سیاستی برای تولید باید اتخاذ نمود؟ آیا همواره با یک نرخ ثابت باید تولید کرد؟ تقاضا چگونه بر میزان تولید تأثیر میگذارد؟ چه هزینههایی در تولید و تغییر میزان تولید نقش دارند؟ برای پاسخگویی مناسب به بازار آیا تولید بیشتر از تقاضا و نگهداری آن در انبار کالاهای ساخته شده، راهکار مناسبی است؟ هزینههای نگهداری بیشتر است یا هزینههای راهاندازی مجدد تولید؟ ترکیب بهینه تولید محصولات چیست؟
با استفاده از مفاهیم و تکنیکهای برنامهریزی تولید میتوان به راهکارهایی رسید که در آن مجموع هزینههای تولید، نیروی انسانی، راهاندازی و موجودی را به حداقل خود رساند. در این مبحث از تکنیکها و مدلهای ریاضی و هیوریستیک استفاده میگردد و میتوان به راهکاری دست یافت که در آن میزان تولید از هر محصول در هر دوره زمانی از افق برنامهریزی تعیین شده است. پیشبینی بازار مصرف نیز از جمله مواردی است که در برنامهریزی تولید مورد بحث قرار میگیرد. با استفاده از برنامهریزی تولید از نوسانات تولید کاسته شده و استخدام و اخراج کارگران نیز کاهش مییابد.
4-9- سیستمهای برنامهریزی مواد موردنیاز
با توجه به ارتباط مستقیم بین مواد اولیه و منابع ساخت با تولید و تأثیر متقابل آنها بر یکدیگر، در بعضی موارد برنامهریزی مستقل موجودی و تولید، راهکار مناسبی نخواهد بود و استفاده از سیستمهای برنامهریزی مواد موردنیاز ضروری خواهد بود. با بکارگیری این سیستمها، میزان تولید، سفارش، موجودی و زمانهای تولید و سفارش در قالبی هماهنگ ارائه خواهد شد و هزینهها به حداقل کاهش خواهد یافت.
4-10- برنامهریزی نگهداری و تعمیرات
وقفههای تولید هزینههای زیادی از جمله بیکاری کارگران، راهاندازی مجدد، سود از دست رفته و ایجاد ضایعات را به دنبال دارد. یکی از علل وقفههای تولید، خرابی ماشینآلات و تجهیزات است. برای جلوگیری از خرابیها چه اقداماتی میتوان انجام داد؟ آیا انجام تعمیرات و نگهداری دورهای راه حل این مشکل خواهد بود؟ به چه اطلاعاتی از خرابیها نیاز است؟ نگهداریها، تعویضها و تعمیرات در چه زمانهایی باید انجام شود؟ چه چکلیستهایی باید طراحی گردد؟
در برنامهریزی نگهداری و تعمیرات با استفاده از تکنیکهای پیشبینی و آماری، زمان نگهداری پیشگیرانه و تعویضها محاسبه شده و در قالب یک سیستم اطلاعاتی- عملیاتی نظاممند میگردند. با بکارگیری چنین سیستمی، بخش قابل ملاحظهای از وقفههای تولید که ناشی از خرابی ماشینآلات هستند برطرف خواهد شد.