فروشگاه نوین داک

فروشگاه نوین داک

فروش تحقیق ، پروژه ، مقاله ، پاورپوینت
فروشگاه نوین داک

فروشگاه نوین داک

فروش تحقیق ، پروژه ، مقاله ، پاورپوینت

بررسی اثربخشی طرحواره درمانی بر اضطراب، افسردگی و تکانشگری افراد دارای اختلال شخصیت مرزی

اختلال شخصیت مرزی طرحواره طرحواره های ناسازگار طرحواره درمانی اضطراب صفت اضطراب حالت افسردگی تکانشگری بررسی اثربخشی طرحواره درمانی بر اضطراب ، افسردگی و تکانشگری افراد دارای اختلال شخصیت مرزی
دسته بندی علوم انسانی
بازدید ها 10
فرمت فایل zip
حجم فایل 71 کیلو بایت
تعداد صفحات فایل 16
بررسی اثربخشی طرحواره درمانی بر اضطراب، افسردگی و تکانشگری افراد دارای اختلال شخصیت مرزی

فروشنده فایل

کد کاربری 19487
کاربر

بررسی اثربخشی طرحواره درمانی بر اضطراب ، افسردگی و تکانشگری افراد دارای اختلال شخصیت مرزی

فایل به صورت ورد می باشد

فرمت فایل doc

16 صفحه

دارای منبع فارسی و انگلیسی

قسمتهای مهم از متن :

پرسش اصلی پژوهش : آیا طرحواره درمانی بر اضطراب ، افسردگی و تکانشگری افراد دارای اختلال شخصیت مرزی تأثیر دارد؟

بیان مسئله:

شخصیت1 ، الگوی خاصی از افکار، احساسات و رفتار منحصر به فرد است. شخصیت ناشی از درون فرد و نسبتاً مداوم و پایدار در طول زندگی است به گفته اریک اریکسون 2 ، در هر مرحله از زندگی ، شخصیت ، نقش عمده‌ای در توسعه مهارت‌های شخصیتی و روانی3 دارد . در طول هر مرحله، فرد با یک بحران روانی 4 توسعه روبرو می‌شود که به عنوان نقطه عطفی در توسعه شخصیتی او است.(چری 5 , 2012)
روان‌شناسان شخصیت، ویژگی‌های منحصر به فرد از افراد، و نیز به شباهت‌ها میان گروه‌هایی از مردم علاقه‌مند شده است. شخصیت سازمان یافته و سازگار است. شخصیت باعث ایجاد اتفاقات می‌شود.هر فرد بر اساس شخصیت خود به محیط پاسخ می‌دهد تنظیمات شخصی هر فرد تحت تأثیر شخصیت فرد است. شخصیت برابر هویت6 است ( اشنایدر7 و اسمیت8 , 2004 )

اختلال شخصیت مرزی9 یک اختلال متداول و ناامید کننده است که با آشفتگی اساسی و اختلال در کنش10 مشخص می‌شود.این اختلال الگوی فراگیر مزمنی از ناتوانی در زمینه‌های عاطفی 11 , رفتاری12 ، روابط بین فردی13, هویت و شناخت14 را در بر می‌گیرد . (لیب 15، زنارینی16 ، شمال 17 لینهان18 و بهس 19 , 2004 )

BPD 20 یکی از شایع‌ترین اختلالات در بیماران بستری و در مراجعان به کلینیک‌های روان شناسی و روان پزشکی است (نوردهال21 و ناسیتر 22, 2005 ) (سادوک 23و سادوک , 2000 ) در میان افراد مبتلا به اختلال شخصیت ، گروه زندیانیان بیشترین طیف را تشکیل می‌دهند (روتر24 ، 2002).آمار جهانی نشان می‌دهد که شیوع اختلالات شخصیت ، به ویژه اختلال شخصیت مرزی در حال افزایش است به طوری که برخی مؤسسات نرخ 9/5 درصد را برای جامعه‌ی نرمال گزارش داده‌اند (گرانتز25 ، تول26 و گاندرسون27 ، 2008) اکثر افراد مبتلا به BPD (50درصد ) در دوره‌ی سنی 18 تا 25 سال تشخیص داده می‌شوند.(گاندرسون28 ،2009).

بیماران مبتلا به BPD در مرز بین نوروز29 پسیکوز30 قرار گرفته و با بی ثباتی فوق‌العاده عاطفه , خلق31 رفتار و روابط شیئی مشخص هستند . این اختلال را اسکیزوفرنی سرپایی32 ، شخصیت "انگار که " اسکیزوفرنی شبه نوروتیک ، منش پسیکوتیک و شخصیت بی ثبات از نظر هیجانی خوانده می‌شود (دیوسون33 و جانسون34 ، 2007 )

با توجه به پژوهش فوق ، یکی از اختلال‌هایی که در افراد BPD مورد بررسی قرار گرفته است ، اختلال افسردگی1 است.اختلال افسردگی یک اختلال عود کننده می‌باشد . بیشتر افرادی که برای اولین بار مبتلا می‌شوند ، حتی در صورت بهبودی کامل نیز دوره‌هایی از عود را تجربه می‌کنند (کلارک2, بک3 ,آلفورد4 و ویلی5 ، 2001) , ( انگرام6 , میراندا7 و سگال8، 1998) افسردگی اختلالی مزمن و عود کننده است که میزان ابتلا به این اختلال به طور فزاینده‌ای در نسل جدید در حال افزایش است (هولان9 و همکاران (2007 ) ، به نقل از نقی زاده ، 1390 ) بیشتر پژوهش‌هایی که تا به حال در مورد افسردگی صورت گرفته ، بر علامت شناسی خلق یا فراورده‌های شناختی افسردگی تمرکز داشته‌اند.

در اختلال افسردگی میزان نشخوارهای ذهنی فرد درباره‌ی موضوعات منفی افزایش یافته و بیمار درباره‌ی وقایع ناخوشایند گذشته ، مشغله‌های ذهنی جاری و درباره‌ی آینده احساس بدبینانه‌ای دارد.منظور از نشخوارهای ذهنی ، نگرانی10 ، حوا سپرتی11 ، سو گیری‌های توجه ، لغزش‌های حافظه ، سرگردانی ذهنی ، رویاپردازی ، توجه بر خود ، افکار وسواسی 12 و فرایندهای ذهنی مزاحمی هستند که منجر به تداخل در فعالیت‌های شناختی می‌شود (کلارک ، 2005)

اگر چه تحقیق بر روی آسیب پذیری های وابسته به خلق همراه با اختلال شخصیت مرزی (BPD)، عمدتاً بر نقش ضربه تجاوز، بی ثباتی عاطفی، و آسیب پذیری عاطفی متمرکز شده است، شواهد نشان می‌دهد که حساسیت اضطراب (AS) 13نیز برای اختلال شخصیت مرزی ممکن است آسیب پذیری را افزایش می‌دهد. این مطالعه اطلاعات اولیه در رابطه بین AS و اختلال شخصیت مرزی، فراهم می‌کند ، و اینکه آیا رابطه بین حساسیت اضطرابی و اختلال شخصیت مرزی با اجتناب تجربی با واسطه یعنی تلاش برای اجتناب از تجارب ناخواسته، داخلی مانند اضطراب. یافته‌ها نشان می‌دهد که اختلال شخصیت مرزی سرپایی, سطوح بالاتری از حساسیت اضطرابی را نسبت به اختلال شخصیت بدون مرزی مشخص است .

اختلالات اضطراب یکی دیگر از شایع‌ترین گروه‌های اختلالات روانی را تشکیل می‌دهد و میزان شیوع 12 ماه ی آن 7/17 درصد است. (سادوک ، ( 2003 ) ، ترجمه‌ی پور افکاری ، 1385) تقریباً یک قرن پیش ، فروید اصطلاح نوروز را ابداع کرد که به اعتقاد او از لیبیدو14 مهار شده ناشی می‌شود.اضطراب15 را همه‌ی انسان‌ها تجربه می‌کنند.یک احساس منتشر و بسیار ناخوشایند و اغلب مبهم دلواپسی است اما مجموع علایمی که هنگام اضطراب وجود دارد ، بین افراد متفاوت است . (سادوک ، ( 2003 )، ترجمه‌ی پور افکاری ، 1385)

اضطراب به دو شکل دیده می‌شود:اضطراب صفت16 و اضطراب حالت17 .برخی از افراد گاهی اوقات ممکن است احساس وحشت‌زدگی کنند. آن‌ها در حالتی از اضطراب به سر می‌برند و به آن اضطراب حالت گفته می‌شود.دسته‌ی دیگری از افراد مضطرب وجود دارند که همواره مضطرب هستند.آن‌ها آمادگی اضطراب را دارند و نوعی اضطراب مزمن را تجربه می‌کنند که به آن اضطراب صفت گفته می‌شود(ال18 و همکاران ترجمه‌ی سید محمدی , 1386 )

و..........

اهداف پژوهش:

اهداف کلی:

1-تعیین اثر بخشی طرحواره درمانی در میزان اضطراب بیماران مبتلا به اختلال شخصیت مرزی

2- تعیین اثر بخشی طرحواره درمانی در میزان افسردگی بیماران مبتلا به اختلال شخصیت مرزی

3- تعیین اثر بخشی طرحواره درمانی در میزان تکانشگری بیماران مبتلا به اختلال شخصیت مرزی

اهداف ویژه:

تعیین میزان تأثیر طرحواره درمانی بر اضطراب صفت افراد BDP

تعیین میزان تأثیر طرحواره درمانی بر اضطراب حالت افراد BDP

تعیین میزان تأثیر طرحواره درمانی بر نشانه‌های افسردگی افراد BDP

تعیین میزان تأثیر طرحواره درمانی بر نشانه‌های تکانشگری افراد BDP

بررسی تفاوت تأثیر طرحواره درمانی بر اضطراب بین گروه مردان و زنان مبتلا به BDP

بررسی تفاوت تأثیر طرحواره درمانی بر افسردگی بین گروه مردان و زنان مبتلا به BDP

بررسی تفاوت تأثیر طرحواره درمانی بر تکانشگری بین گروه مردان و زنان مبتلا به BDP

جنبه نوآوری یا هر ویژگی جدید تحقیق فعلی نسبت به تحقیقات قبلی :

پژوهش فوق بر انواع اضطراب(صفت و حالت) و تکانشگری و افسردگی افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی به عنوان متغیر وابسته بوده که در درمان طرحواره ای قرار بگیرند.این پژوهش جنبه‌ی نوآوری داشته و متغیر های فوق جدا و با هم انجام نشده است ، همچنین با توجه به سابقه‌ی پژوهشی در این زمینه ، نشان می‌دهد که تحقیقات در زمینه‌ی طرحواره درمانی موضوع روز مقالات پژوهشی می‌باشد.

روش کار:

الف – روش پژوهش :

طرح کلی این پژوهش، طرح عاملی از نوع بلوکی است.

ب – روش گرد آوری اطلاعات :

بیماران در جلسات مصاحبه‌ی روان‌پزشکی قرار می‌گیرند و بیمارانی که توسط آزمودنی و بر طبق ملاک‌های DSM-IV-TR مبتلا به اختلال شخصیت مرزی می‌باشند انتخاب می‌شوند.جهت ورود به مطالعه‌ی هدایت شده ، هدف برای آن‌ها شرح داده می‌شود.بعد از کسب رضایت از آن‌ها ، داده‌های دموگرافیک مثل سن ، جنس ، میزان تحصیلان ، شغل و .... مورد پرسش قرار می‌گیرد.سپس پرسش نامه‌ی طرحواره های ناسازگار اولیه‌ی یانگ و پرسشنامه‌های اضطراب و افسردگی و تکانشگری ارائه می‌شود.سرانجام داده‌ها گردآوری و تحلیل می‌شوند.

ج – ابزار گرد آوری اطلاعات:

1) آزمون بالینی چند محوری میلون1

یک مقیاس خود سنجی است و برای تصمیم گیری بالینی و تشخیص ابتلای آزمودنی به یک اختلال ویژه یا حضور ویژگی‌های روان شناختی ویژه‌ای در آزمودنی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

.............................


بررسی اثربخشی طرحواره درمانی بر اضطراب، افسردگی و تکانشگری افراد دارای اختلال شخصیت مرزی

اختلال شخصیت مرزی طرحواره طرحواره های ناسازگار طرحواره درمانی اضطراب صفت اضطراب حالت افسردگی تکانشگری بررسی اثربخشی طرحواره درمانی بر اضطراب ، افسردگی و تکانشگری افراد دارای اختلال شخصیت مرزی
دسته بندی علوم انسانی
بازدید ها 10
فرمت فایل zip
حجم فایل 71 کیلو بایت
تعداد صفحات فایل 16
بررسی اثربخشی طرحواره درمانی بر اضطراب، افسردگی و تکانشگری افراد دارای اختلال شخصیت مرزی

فروشنده فایل

کد کاربری 19487
کاربر

بررسی اثربخشی طرحواره درمانی بر اضطراب ، افسردگی و تکانشگری افراد دارای اختلال شخصیت مرزی

فایل به صورت ورد می باشد

فرمت فایل doc

16 صفحه

دارای منبع فارسی و انگلیسی

قسمتهای مهم از متن :

پرسش اصلی پژوهش : آیا طرحواره درمانی بر اضطراب ، افسردگی و تکانشگری افراد دارای اختلال شخصیت مرزی تأثیر دارد؟

بیان مسئله:

شخصیت1 ، الگوی خاصی از افکار، احساسات و رفتار منحصر به فرد است. شخصیت ناشی از درون فرد و نسبتاً مداوم و پایدار در طول زندگی است به گفته اریک اریکسون 2 ، در هر مرحله از زندگی ، شخصیت ، نقش عمده‌ای در توسعه مهارت‌های شخصیتی و روانی3 دارد . در طول هر مرحله، فرد با یک بحران روانی 4 توسعه روبرو می‌شود که به عنوان نقطه عطفی در توسعه شخصیتی او است.(چری 5 , 2012)
روان‌شناسان شخصیت، ویژگی‌های منحصر به فرد از افراد، و نیز به شباهت‌ها میان گروه‌هایی از مردم علاقه‌مند شده است. شخصیت سازمان یافته و سازگار است. شخصیت باعث ایجاد اتفاقات می‌شود.هر فرد بر اساس شخصیت خود به محیط پاسخ می‌دهد تنظیمات شخصی هر فرد تحت تأثیر شخصیت فرد است. شخصیت برابر هویت6 است ( اشنایدر7 و اسمیت8 , 2004 )

اختلال شخصیت مرزی9 یک اختلال متداول و ناامید کننده است که با آشفتگی اساسی و اختلال در کنش10 مشخص می‌شود.این اختلال الگوی فراگیر مزمنی از ناتوانی در زمینه‌های عاطفی 11 , رفتاری12 ، روابط بین فردی13, هویت و شناخت14 را در بر می‌گیرد . (لیب 15، زنارینی16 ، شمال 17 لینهان18 و بهس 19 , 2004 )

BPD 20 یکی از شایع‌ترین اختلالات در بیماران بستری و در مراجعان به کلینیک‌های روان شناسی و روان پزشکی است (نوردهال21 و ناسیتر 22, 2005 ) (سادوک 23و سادوک , 2000 ) در میان افراد مبتلا به اختلال شخصیت ، گروه زندیانیان بیشترین طیف را تشکیل می‌دهند (روتر24 ، 2002).آمار جهانی نشان می‌دهد که شیوع اختلالات شخصیت ، به ویژه اختلال شخصیت مرزی در حال افزایش است به طوری که برخی مؤسسات نرخ 9/5 درصد را برای جامعه‌ی نرمال گزارش داده‌اند (گرانتز25 ، تول26 و گاندرسون27 ، 2008) اکثر افراد مبتلا به BPD (50درصد ) در دوره‌ی سنی 18 تا 25 سال تشخیص داده می‌شوند.(گاندرسون28 ،2009).

بیماران مبتلا به BPD در مرز بین نوروز29 پسیکوز30 قرار گرفته و با بی ثباتی فوق‌العاده عاطفه , خلق31 رفتار و روابط شیئی مشخص هستند . این اختلال را اسکیزوفرنی سرپایی32 ، شخصیت "انگار که " اسکیزوفرنی شبه نوروتیک ، منش پسیکوتیک و شخصیت بی ثبات از نظر هیجانی خوانده می‌شود (دیوسون33 و جانسون34 ، 2007 )

با توجه به پژوهش فوق ، یکی از اختلال‌هایی که در افراد BPD مورد بررسی قرار گرفته است ، اختلال افسردگی1 است.اختلال افسردگی یک اختلال عود کننده می‌باشد . بیشتر افرادی که برای اولین بار مبتلا می‌شوند ، حتی در صورت بهبودی کامل نیز دوره‌هایی از عود را تجربه می‌کنند (کلارک2, بک3 ,آلفورد4 و ویلی5 ، 2001) , ( انگرام6 , میراندا7 و سگال8، 1998) افسردگی اختلالی مزمن و عود کننده است که میزان ابتلا به این اختلال به طور فزاینده‌ای در نسل جدید در حال افزایش است (هولان9 و همکاران (2007 ) ، به نقل از نقی زاده ، 1390 ) بیشتر پژوهش‌هایی که تا به حال در مورد افسردگی صورت گرفته ، بر علامت شناسی خلق یا فراورده‌های شناختی افسردگی تمرکز داشته‌اند.

در اختلال افسردگی میزان نشخوارهای ذهنی فرد درباره‌ی موضوعات منفی افزایش یافته و بیمار درباره‌ی وقایع ناخوشایند گذشته ، مشغله‌های ذهنی جاری و درباره‌ی آینده احساس بدبینانه‌ای دارد.منظور از نشخوارهای ذهنی ، نگرانی10 ، حوا سپرتی11 ، سو گیری‌های توجه ، لغزش‌های حافظه ، سرگردانی ذهنی ، رویاپردازی ، توجه بر خود ، افکار وسواسی 12 و فرایندهای ذهنی مزاحمی هستند که منجر به تداخل در فعالیت‌های شناختی می‌شود (کلارک ، 2005)

اگر چه تحقیق بر روی آسیب پذیری های وابسته به خلق همراه با اختلال شخصیت مرزی (BPD)، عمدتاً بر نقش ضربه تجاوز، بی ثباتی عاطفی، و آسیب پذیری عاطفی متمرکز شده است، شواهد نشان می‌دهد که حساسیت اضطراب (AS) 13نیز برای اختلال شخصیت مرزی ممکن است آسیب پذیری را افزایش می‌دهد. این مطالعه اطلاعات اولیه در رابطه بین AS و اختلال شخصیت مرزی، فراهم می‌کند ، و اینکه آیا رابطه بین حساسیت اضطرابی و اختلال شخصیت مرزی با اجتناب تجربی با واسطه یعنی تلاش برای اجتناب از تجارب ناخواسته، داخلی مانند اضطراب. یافته‌ها نشان می‌دهد که اختلال شخصیت مرزی سرپایی, سطوح بالاتری از حساسیت اضطرابی را نسبت به اختلال شخصیت بدون مرزی مشخص است .

اختلالات اضطراب یکی دیگر از شایع‌ترین گروه‌های اختلالات روانی را تشکیل می‌دهد و میزان شیوع 12 ماه ی آن 7/17 درصد است. (سادوک ، ( 2003 ) ، ترجمه‌ی پور افکاری ، 1385) تقریباً یک قرن پیش ، فروید اصطلاح نوروز را ابداع کرد که به اعتقاد او از لیبیدو14 مهار شده ناشی می‌شود.اضطراب15 را همه‌ی انسان‌ها تجربه می‌کنند.یک احساس منتشر و بسیار ناخوشایند و اغلب مبهم دلواپسی است اما مجموع علایمی که هنگام اضطراب وجود دارد ، بین افراد متفاوت است . (سادوک ، ( 2003 )، ترجمه‌ی پور افکاری ، 1385)

اضطراب به دو شکل دیده می‌شود:اضطراب صفت16 و اضطراب حالت17 .برخی از افراد گاهی اوقات ممکن است احساس وحشت‌زدگی کنند. آن‌ها در حالتی از اضطراب به سر می‌برند و به آن اضطراب حالت گفته می‌شود.دسته‌ی دیگری از افراد مضطرب وجود دارند که همواره مضطرب هستند.آن‌ها آمادگی اضطراب را دارند و نوعی اضطراب مزمن را تجربه می‌کنند که به آن اضطراب صفت گفته می‌شود(ال18 و همکاران ترجمه‌ی سید محمدی , 1386 )

و..........

اهداف پژوهش:

اهداف کلی:

1-تعیین اثر بخشی طرحواره درمانی در میزان اضطراب بیماران مبتلا به اختلال شخصیت مرزی

2- تعیین اثر بخشی طرحواره درمانی در میزان افسردگی بیماران مبتلا به اختلال شخصیت مرزی

3- تعیین اثر بخشی طرحواره درمانی در میزان تکانشگری بیماران مبتلا به اختلال شخصیت مرزی

اهداف ویژه:

تعیین میزان تأثیر طرحواره درمانی بر اضطراب صفت افراد BDP

تعیین میزان تأثیر طرحواره درمانی بر اضطراب حالت افراد BDP

تعیین میزان تأثیر طرحواره درمانی بر نشانه‌های افسردگی افراد BDP

تعیین میزان تأثیر طرحواره درمانی بر نشانه‌های تکانشگری افراد BDP

بررسی تفاوت تأثیر طرحواره درمانی بر اضطراب بین گروه مردان و زنان مبتلا به BDP

بررسی تفاوت تأثیر طرحواره درمانی بر افسردگی بین گروه مردان و زنان مبتلا به BDP

بررسی تفاوت تأثیر طرحواره درمانی بر تکانشگری بین گروه مردان و زنان مبتلا به BDP

جنبه نوآوری یا هر ویژگی جدید تحقیق فعلی نسبت به تحقیقات قبلی :

پژوهش فوق بر انواع اضطراب(صفت و حالت) و تکانشگری و افسردگی افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی به عنوان متغیر وابسته بوده که در درمان طرحواره ای قرار بگیرند.این پژوهش جنبه‌ی نوآوری داشته و متغیر های فوق جدا و با هم انجام نشده است ، همچنین با توجه به سابقه‌ی پژوهشی در این زمینه ، نشان می‌دهد که تحقیقات در زمینه‌ی طرحواره درمانی موضوع روز مقالات پژوهشی می‌باشد.

روش کار:

الف – روش پژوهش :

طرح کلی این پژوهش، طرح عاملی از نوع بلوکی است.

ب – روش گرد آوری اطلاعات :

بیماران در جلسات مصاحبه‌ی روان‌پزشکی قرار می‌گیرند و بیمارانی که توسط آزمودنی و بر طبق ملاک‌های DSM-IV-TR مبتلا به اختلال شخصیت مرزی می‌باشند انتخاب می‌شوند.جهت ورود به مطالعه‌ی هدایت شده ، هدف برای آن‌ها شرح داده می‌شود.بعد از کسب رضایت از آن‌ها ، داده‌های دموگرافیک مثل سن ، جنس ، میزان تحصیلان ، شغل و .... مورد پرسش قرار می‌گیرد.سپس پرسش نامه‌ی طرحواره های ناسازگار اولیه‌ی یانگ و پرسشنامه‌های اضطراب و افسردگی و تکانشگری ارائه می‌شود.سرانجام داده‌ها گردآوری و تحلیل می‌شوند.

ج – ابزار گرد آوری اطلاعات:

1) آزمون بالینی چند محوری میلون1

یک مقیاس خود سنجی است و برای تصمیم گیری بالینی و تشخیص ابتلای آزمودنی به یک اختلال ویژه یا حضور ویژگی‌های روان شناختی ویژه‌ای در آزمودنی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

.............................


مبانی نظری و پیشینه تحقیق تکانشگری

مبانی نظری و پیشینه تحقیق تکانشگری
دسته بندی مدیریت
فرمت فایل doc
حجم فایل 99 کیلو بایت
تعداد صفحات فایل 58
مبانی نظری و پیشینه تحقیق تکانشگری

فروشنده فایل

کد کاربری 4558

توضیحات: فصل دوم پژوهش کارشناسی ارشد و دکترا (پیشینه و مبانی نظری پژوهش)

  • همرا با منبع نویسی درون متنی به شیوه APA جهت استفاده فصل دو پایان نامه
  • توضیحات نظری کامل در مورد متغیر
  • پیشینه داخلی و خارجی در مورد متغیر مربوطه و متغیرهای مشابه
  • رفرنس نویسی و پاورقی دقیق و مناسب

  • منبع : دارد (به شیوه APA)
  • نوع فایل: WORD و قابل ویرایش با فرمت doc

قسمتی از مبانی نظری متغیر:

تکانشگری[1]

تکانشگری هسته اصلی بسیاری از آسـیب هـای اجتمـاعی مانند مصرف مواد، قماربازی بیمارگونه، اختلالهای شخصیت و دست زدن به اقدامات پرخاشجویانه اسـت. ایـن اخـتلال هـر ســال موجــب از میــان رفــتن زمــان و ســرمایه در بــسیاری از کـــشورها مـــی شـــود. یکی از رایج ترین تعاریف، تکانش گری به صورت آمادگی قبلی برای واکنش های سریع و بدون برنامه به محرک های درونی یا بیرونی بدون در نظر گرفتن نتایج منفی آن واکنش ها برای خود فرد یا دیگران، تعریف می شود(استنفورد [2]و همکاران، 2009).

فرآیند تصمیم­گیری یا برگزیدن یک گزینه از میان چند گزینه، یکی از عالی­ترین پردازش­های شناختی به شمار می­رود. گونه ویژه­ای از این فرآیند که به عنوان تصمیم­گیری مخاطره آمیز شناخته می­شود، در شرایطی پردازش (RDM) مخاطره­آمیز[3] می­شود که شخص با گزینه­هایی روبه رو می­گردد که انتخاب آنها باری از سود یا زیان در حال یا آینده به دنبال دارد و در عین حال میزان این سود و یا زیان با درجاتی از احتمال همراه است (اختیاری و بهزادی، 1380الف و ب).

تصمیم­گیری مخاطره­آمیز اهمیت بالایی در زندگی فردی و اجتماعی افراد دارد و اختلال در این نوع تصمیم­گیری هسته اصلی پدیده تکانشگری و رفتارهای تکانشی[4] را تشکیل می دهد (اختیاری و بهزادی1380 الف). رفتارهای تکانشی که در برخی رویکردها، رفتارهای مخاطره آمیز[5] نیز خوانده می­شوند، به عملکردهایی گفته می­شوند که اگرچه تا اندازه­ای با آسیب یا زیان­های احتمالی همراهند، امکان دستیابی به گونه­ای پاداش را نیز فراهم می­کنند (اختیاری و بهزادی، جنتی و مقیمی، 1382). این رفتارها باید دارای سه عامل زیر باشند:

الف) برگزیدن یک گزینه از میان دو یا چند گزینه با پاداش احتمالی، ب) همراهی یکی از گزینه­ها با احتمال پیامدهای ناگوار و ج) روشن نبودن احتمال پیامد ناگوار در زمان رخداد رفتار (لَن[6] و چِرِک[7]، 2000).

بسیاری از مردم در زندگی روزمره دست به رفتارهای تکانشی می­زنند (مولر[8]، بارت[9]، دوگهرتی[10]، اشمیتز[11] و سوان[12]، 2001). هر چند نشان دادن نمونه­هایی از رفتارهای تکانشی به نظر ساده می­رسد، اما تعریف دقیق پدیده تکانشگری دشوار است چرا که اختلاف نظرهای بسیاری در تکانشی یا غیرتکانشی خواندن یک رفتار وجود دارد (اوندن[13]، 1999). نکته پیچیده در بررسی رفتارهای تکانشی تنوع عللی است که می­توانند بروز یک رفتار تکانشی را در پی داشته باشند. برای نمونه فردی که مواد مخدر مصرف می­کند، ممکن است به علت گرایش به رفتارهای خطر پذیر، توجه زیاد به پاداش­ها، بی­توجهی به آسیب­ها، علاقه به تجربه چیزهای تازه و یا دیگر ویژگی­های روان­شناختی چنین رفتار تکانشی­ای را انجام دهد.

2-1-2-1 تکانه

تکانه[14] اصرار و میل شدید به انجام یک عمل در پاسخ به یک محرک ذهنی یا بیرونی[15] است (بروکر[16]، 1989). تکانشگری طیف گسترده­ای از رفتارهایی است که روی آن کمتر تفکر شده، به صورت رشد نایافته برای دست­یابی به یک پاداش یا لذت بروز می­کنند­، از خطر بالایی برخوردارند، و پیامدهای ناخواسته قابل توجهی را در پی دارند (اوندن، 1999). همچنین تعریف تکانشگری از دیدگاه رفتارشناسی، دربرگیرنده سود کوتاه­مدت هر چند کم ارزش در برابر دستاوردهای بلندمدت ولی با ارزش­تر می­باشد (پتری[17]، 2001).

تکانشگری و رفتار تکانشی دارای سه ویژگی اساسی است که آن را از اصطلاحات مشابهی مانند بیش­واکنش[18] جدا می­کند. این رفتارها، شتاب­زده، برنامه­ریزی نشده[19]، بدون فکر و مستعد اشتباه[20] هستند، در حالی­که در بیش واکنش به جای تأکید بر سرعت بروز عکس­العمل، تأکید بر شدت و طول زمانی است که عکس­العمل رخ می­دهد (سوان و هلندر[21]، 2002). رفتارهای تکانشی همچنین برخلاف رفتارهای­جبری است که فرد بر وجود رفتار آگاهی دارد و هدف از رفتار، نه کسب لذت، بلکه عموماً دوری از یک اضطراب می­باشد. همچنین متفاوت از رفتارهایی که ناشی از نارسایی در داوری [22]و تصمیم­گیری می­باشند و فرد در حقیقت در مرحله قضاوت اختلال دارد (مولر و همکاران، 2001). مولر و همکاران (همان جا) بر پایه بررسی­های انجام شده با رویکردهای زیستی، روان­شناختی و جامعه­شناختی بر روی تکانشگری، کوشیده­اند تعریفی برای پوشش هر سه رویکرد با عنوان تعریف زیستی - روانی - اجتماعی[23] ارایه نمایند.

دیدگاه زیستی در بررسی­های انجام شده بر روی خشونت­های ناشی از تکانشگری، نشان داده است که ساختار ذهنی برخی از افراد برای دست­زدن به اعمال پرخاشگرانه مستعدتر از افراد دیگر می­باشد. به طوری که در ارزیابی­های الکتروفیزیولوژیک، این افراد دامنه­های پتانسیل برانگیخته[24] بلندتری نسبت به سایرین داشته و همچنین میزان سوخت و ساز سروتونین در مایع مغزی - نخاعی این افراد نسبت به سایرین بیشتر است.

دیدگاه روان­شناختی، تکانشگری را بر پایه سه مقوله تنبیه و/ یا خاموشی[25]، پاداش­گزینی[26] و بازداری پاسخ/ توجه[27] بررسی نموده و باور دارد که تعریف تکانشگری باید دربردارنده سه عنصر زیر باشد: کاهش حساسیت فرد به پیامدهای منفی رفتار، عکس­العمل سریع و ناخواسته به محرک پیش از ارزیابی کامل اطلاعات و بی­اعتنایی به پیامدهای درازمدت رفتار.



[1] impulsiveness

[2]Stanford MS

[3] risky decision making

[4] impulsive behavior

[5] risky behaviors

[6] Lane

[7] Cherek

[8] Moeller

[9] Barrett

[10] Dougherty

[11] Schmitz

[12] Swann

[13] Evenden

[14] impulse

[15] Churchill's Medical Dictionary, 1989

[16] Brooker

[17] Petry

[18] over reaction

[19] unplanned

[20] error prone

[21] Hollander

[22] judgement

[23] biopsychosocial

[24] evoked potential amplitudes

[25] punished &/or extinction paradigm

[26] reward-choice paradigm

[27] response disinhibition/attentional paradigm